باقر خالقی با نام هنری مظهر خالقی ۱۸ در شهریور ماه ۱۳۱۷ درمحله قه لا چوارلان سنندج متولد شد. خانواده او از مشایخ کُرد سنندج(مردوخی) بودند؛ خالقی از نوجوانی به موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی کُردی علاقه نشان داد و در این زمینه شروع به یادگیری و فعالیت کرد،دوران تحصیل او قبل از انقلاب به خوبی سپری شد و توانست در رشته فیزیک لیسانس وسپس فوق لیسانس مدیریت صنعتی را نیز دریافت کند.
قبل از ورودش به سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران مدتی به عنوان دبیردر دبیرستانهای تهران مشغول به تدریس بود اما طولی نکشید که با شادروان انجوی شیرازی آشنا شد و به سبب این آشنایی به رادیوی سنندج راه پیدا کرد و در حوزه ادبیات و هنر کُردی مشغول به کارشد.
از دیگرسوابق خالقی میتوان به مدیریت رادیو سنندج و کرمانشاه از سال1350 تا 57که آن زمان از مهمترین مراکز رادیویی ایران بود اشاره کرد.
مظهر خالقی نامی هم ردیف خوانندگان و نامداران موسیقی کُردی از جمله سید علی اصغر کردستانی ، محمد ماملی ، حسن زیرک ، طاهرتوفیق است.
خالقی همواره با آهنگسازانی همچون مجتبی میرزاده و همچنین محمد عبدالصمدی به فعالیتهای هنری پرداخت که میتوان به اجرای آهنگهای جویبار، گل نشان، نسیم پاییزی، سوند به چاوت، لالای و… که نشات گرفته از همکاری خالقی با این آهنگسازان است اشاره کرد.
در دههی ۳۰ شمسی بود که اولین اجرای ضبط شده خالقی در رادیو سنندج به زبان فارسی پخش شد. چیزی نگذشت که با پیشرفت بینظیرش در زمینه موسیقی و فعالیت در رادیو، همکاری با ارکستر رادیو را شروع کرد و با اسطورههای موسیقی ایران مانند محمد رضا شجریان که از هنرمندان نامی وزارت فرهنگ و هنر بود آشنا شد.
در کنار این بزرگان، مظهر خالقی، تجارب و آموختههای موسیقی خود را گسترش داد و دیری نگذشت که با همراهی دیگر هنرمندان کُرد نظیر اردشیر کامکار خدمت به موسیقی و ادبیات کُردی در حوزه موسیقی را شروع کرد.
مظهر خالقی،توانست متفاوتترین سبک موسیقی را نسبت به سایر مشاهیر موسیقی کُرد ارائه دهد،اشعار آثارش عمدتاً از شاعران برجسته کُرد مانند مولوی کُرد، نالی، وفایی و ...بود.
خالقی توانست سبکی از موسیقی ارائه دهد که از موسیقی فولکلور کُردی کاملا دور بوده و بیشتر به سبک موسیقی سنتی فارسی شباهت دارد و شاید این یکی از دلایل محبوبیت و شهرت مظهر خالقی، این خواننده کُرد باشد.
یکی از دلایلی که میتوان سبک این خوانندهی کُرد را از سایر خوانندگان ایرانی متمایز کرد، صدای پایین خواننده و استفاده بسیار کم از نُت در ملودی آهنگهایش است.
او همچنین با اجرای آهنگهایی مانند «نسیم پاییزی»، توانست منبع الهام بسیاری از خوانندگان و موسیقی دانان کُرد و همچنین خواننده های موسیقی سنتی ایرانی باشد.
خالقی چند سالی را در انگلستان زندگی کرد و سرانجام بعد از چند سال راهی اقلیم کردستان عراق شد تا به زادگاهش سنندج و زبان مادریاش نزدیکتر باشد.
مظهر خالقی در سال ۱۳۴۵ با ازدواج با ریسان ابراهیم خاله همسر جلال طالبانی رئیس جمهور سابق عراق توانست به خاندان طالبانی در کردستان عراق نزدیک شود و همین امر باعث زندگی او در سلیمانیه شد و سرانجام این ازدواج موفق با مرگ همسرش در سال ۱۳۹۸پایان یافت.
مظهر خالقی پس از ۳۸ سال دوری از سنندج و ایران، در ۱۰ تیرماه سال ۱۳۹۸ برای حضور در کنگره بینالمللی مشاهیر کُرد، به ایران بازگشت و این امر باعث استقبال بی نظیر مردم سنندج از این گوهر گرانبهای موسیقی کُرد شد.
می توان مظهر خالقی را جزء نوابغ موسیقی ایران دانست زیرا او تاکنون بیش از ۲۵۰ آواز فولکلوریک را ضبط و ثبت کرده است و نقش کلیدی در ترویج موسیقی کُردی در سطح بینالمللی داشته است.
مظهر خالقی هنرمندان زیادی را تحت تأثیر قرار داده و بهعنوان الگویی برای خوانندگان جوان کُرد مطرح است.او به عنوان یک سفیر فرهنگی موسیقی کردی، موسیقی این منطقه را به جوامع مختلف معرفی کرده است.
خالقی هماکنون مدیر «انستیتو فرهنگ کُرد» در سلیمانیه کردستان عراق است. این مرکز در زمینهٔ هنر، ادبیات و فولکلور کُرد فعالیت میکند.
کارگردان خبری: میلاد مرادی
نظر شما