به گزارش کردپرس، با این که هم کردها و هم دولت انتقالی سوریه بر راهبرد مذاکره برای حل اختلافات تاکید می کنند اما این امر به معنای عدم وجود چالش‌هایی که می‌توانند این روند را به رویارویی نظامی و شکست بکشانند، نیست. به گفته پژوهشگران این چالش‌ها مسیر مذاکرات را به بیش از یک مسیر ختم می کند و مشخصاً سه سناریوی احتمالی از مذاکرات میان دو طرف را شامل می‌شود.
سه سناریوی احتمالی مذاکرات
۱. توافق برای حفظ ثبات در سوریه
سناریوی نخست، دستیابی به توافق‌هایی است که به حفظ ثبات در سوریه کمک کند.
۲. تشدید تنش و رویارویی نظامی
سناریوی دوم، حرکت به سمت رویارویی نظامی است که می‌تواند نقشه مناطق تحت کنترل را مجدداً ترسیم کند.
۳. ادامه وضعیت فعلی بدون درگیری گسترده
سناریوی سوم حفظ وضعیتی است که به درگیری فراگیر منجر نشود و ثبات نسبی برای هر دو طرف را تضمین کند.
احمد الشرع، رئیس دولت انتقالی سوریه در ۳ فوریه اعلام کرد که مذاکرات با نیروهای دموکراتیک سوریه همچنان ادامه دارد اما از ارائه جزئیات خودداری کرد زیرا به گفته او، «طرف‌هایی وجود دارند که نمی‌خواهند این مذاکرات موفق شود.»
از سوی دیگر، مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه در آخرین اظهارات خود درباره این موضوع تأکید کرد که مذاکرات تحت نظارت میانجی‌گران بین‌المللی ادامه دارد. او همچنین اعلام کرد که چشم‌انداز مورد نظر او برای سوریه، ایجاد «یک دولت غیرمتمرکز، سکولار و مبتنی بر دموکراسی» است.
عبدی تصریح کرد که کردهای شمال شرق سوریه خواهان اداره امور محلی خود در یک ساختار غیرمتمرکز هستند، اما نه به‌دنبال جدایی، نه تشکیل دولت مستقل و نه ایجاد پارلمان جداگانه‌اند.
محتمل‌ترین سناریو
نیروهای دموکراتیک سوریه خواستار به رسمیت شناخته شدن هویت کردها، زبان و فرهنگ آن‌ها در قانون اساسی هستند. به گفته اسامه الشیخ علی، پژوهشگر مرکز مطالعات استراتژیک عمران، این مسئله چالش بزرگی برای دمشق محسوب نمی‌شود.
به باور او، محتمل‌ترین سناریو، موفقیت مذاکرات و دستیابی به توافق است، هرچند موانعی نیز وجود دارد. یکی از این چالش‌ها، بازسازی ارتش جدید سوریه است. دولت دمشق خواهان انحلال تمامی گروه‌های نظامی و پیوستن آن‌ها به وزارت دفاع است، درحالی‌که نیروهای دموکراتیک سوریه خواهان حفظ ساختار نظامی خود به‌عنوان یک یگان مستقل در ارتش سوریه است، امری که دمشق آن را رد می‌کند تا از ایجاد «دولت درون دولت» جلوگیری کند.
بدر ملا رشید، پژوهشگر امور کردها معتقد است که ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه در وزارت دفاع سوریه به عوامل سیاسی، میدانی و منطقه‌ای بستگی دارد. او تأکید می‌کند که منابع طبیعی، به‌ویژه نفت، گاز و گندم، از دیگر موارد اختلافی میان دو طرف است، زیرا این منابع عمدتاً تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه قرار دارند.
به گفته الشیخ علی، دمشق حاضر است اختیارات بیشتری به ادارات محلی بدهد اما هرگونه فرمولی که منجر به سهمیه‌بندی قومی یا مذهبی شود را رد می‌کند.
پیامد شکست مذاکرات میان کردها و دمشق
سناریوی دوم، شکست مذاکرات و حرکت به‌سوی درگیری نظامی است.
به گفته بدر ملا رشید، دمشق ترجیح می‌دهد از درگیری با نیروهای دموکراتیک سوریه خودداری کند اما اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، احتمال تشدید تنش وجود دارد. از سوی دیگر، اسامه الشیخ علی معتقد است که شکست مذاکرات و وقوع درگیری بسیار پرهزینه خواهد بود.
او تأکید کرد که حضور نظامی آمریکا در سوریه، مانع از آن می‌شود که دمشق قبل از خروج واشنگتن، درگیری گسترده‌ای در شمال شرق سوریه آغاز کند.
سناریوی «منع درگیری»
نیروهای دموکراتیک سوریه کنترل مناطق وسیعی در شمال شرق سوریه را در اختیار دارد و برای سال‌ها از حمایت نظامی ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا برخوردار بوده است.
بین دو سناریوی موفقیت یا شکست مذاکرات، گزینه سومی نیز وجود دارد که ادامه روند مذاکرات بدون دستیابی به توافق نهایی است.
اسامه الشیخ علی معتقد است که ادامه مذاکرات با برخی امتیازدهی‌های محدود از سوی نیروهای دموکراتیک سوریه، به‌ویژه درباره ادغام نیروها در ارتش و نحوه مدیریت منابع محتمل است.
او پیش‌بینی می‌کند که در دوره آتی، اداره خودگردان شمال و شرق سوریه همچنان باقی بماند، اما احتمالاً نیروهای دموکراتیک سوریه از برخی مناطق اکثرا عرب نشین، مانند دیرالزور و رقه خارج شده و کنترل خود را در مناطق کردنشین، مانند الحسکه حفظ کند.
از سوی دیگر، بدر ملا رشید معتقد است که ادامه سناریوی «عدم توافق» میان دو طرف بدون وقوع درگیری گسترده، زیاد محتمل نیست زیرا نیروهای دموکراتیک سوریه بدون به رسمیت شناخته شدن توسط دولت جدید سوریه یا جامعه بین‌المللی، در وضعیت آسیب‌پذیری قرار خواهد گرفت.
اهرم فشارهای نیروهای دموکراتیک سوریه
اسامه الشیخ علی می‌گوید که توان نظامی و موقعیت میدانی مهم‌ترین اهرم‌های فشار نیروهای دموکرایک سوریه هستند.
یکی دیگر از کارت‌های قدرتمند نیروهای دموکراتیک سوریه، مسئله بازداشت‌شدگان داعش و خانواده‌های آن‌ها است. او توضیح می‌دهد که تنها یک دولت دارای مشروعیت بین‌المللی می‌تواند دادگاه‌هایی برای محاکمه نیروهای داعش تشکیل دهد یا آن‌ها را به کشورهایشان بازگرداند و نیروهای دموکراتیک سوریه قادر به حل این موضوع نیست.
به گفته او، وضعیت فعلی اردوگاه‌های محل نگهداری خانواده‌های نیروهای داعش پایدار نیست و نمی‌تواند برای مدت طولانی ادامه یابد.
نیروهای دموکراتیک سوریه همچنین تلاش می کند افکار عمومی کردها را بسیج کند و سرنوشت مسئله کردها را به بقای خود پیوند دهد، به این معنا که فروپاشی یا پایان نیروهای دموکراتیک سوریه به معنای پایان مسئله کردها در سوریه خواهد بود که این ترفند حمایت کردها را از پروژه این نیرو تقویت می‌کند.
تحولات اخیر و واکنش‌ها
فرماندهی کل نیروها در ۲۹ ژانویه، در سوریه کنفرانسی برای اعلام پیروزی سقوط حکمرانی پیشین سوریه برگزار کرد که در آن رهبران نظامی اکثر گروه‌های مسلح شرکت داشتند.
مهم‌ترین نتایج این «کنفرانس پیروزی»، انتخاب احمد الشرع به‌عنوان رئیس دولت انتقالی سوریه و انحلال همه گروه‌های نظامی و ادغام آن‌ها در وزارت دفاع سوریه بود.
اداره خودگردان شمال و شرق سوریه این کنفرانس را غیرقانونی دانسته و اعلام کرد که تصمیمات آن باید در چارچوب یک کنفرانس ملی سوریه اتخاذ شود که تمامی اقوام و گروه‌های سیاسی و اجتماعی را دربر بگیرد.
در همین حال، مرحف ابوقصره، وزیر دفاع دولت انتقالی سوریه، در روز ۷ فوریه اعلام کرد که حدود ۱۰۰ گروه مسلح موافقت کرده‌اند که به وزارت دفاع بپیوندند و یگان‌های فعلی خود را منحل کنند.
او پیش‌تر تأکید کرده بود که بازسازی ارتش سوریه اولویت دارد و این ارتش باید بر اساس معیارهای ملی، و نه منافع فرقه‌ای یا گروهی ترمیم شود.
منبع: عنب بلدی
نظر شما