کردپرس- اولین رویارویی ایران با عربستان در جریان کشتار حجاج ایرانی درسال 1366 رخ داد ولی پس از پایان جنگ تحمیلی روابط ایران و عربستان با سیاست های دنبال شده توسط رئیس جمهور فقید مرحوم هاشمی رفسنجانی ترمیم و طی چند ملاقات در کشورهای مختلف و نشست‌های منطقه ای مجددا رو به بهبود نهاد.

با شروع خیزش های مردمی در کشورهای عربی این عربستان بود که با مداخله در امور یمن و سوریه و بحرین به نوعی با آفند سیاست خارجی و ایجاد موج ایران هراسی در منطقه مانع تاثیر خیزش مردمی منطقه به کشور خود شد.

مدار روابط ایران و عربستان در دوره ای طولانی با شیبی نسبتا یکسان و در فضایی نه سرد و نه گرم ادامه داشت. اعدام شیخ «نمر»؛ روحانی مخالف عربستانی سبب گردید سفارت این کشور در تهران مورد حمله معترضین به اعدام  این روحانی شیعی عربستانی قرار گرفت که منجر به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور مسلمان و تاثیر گذار منطقه شد.

شاید بتوان گفت گسترش حضور آمریکا در منطقه یکی از تبعات منفی تیرگی روابط ایران و عربستان بود. ایران هراسی آمریکایی ها با هدف سیطره زیادتر بر منابع انرژی خاورمیانه و به خصوص عربستان به عنوان بزرگترین صادر کننده نفت غرب آسیا از اهداف سلطه جویانه آمریکا در منطقه بود.

 سفر ترامپ در دوره قبل ریاست جمهوری اش به عربستان و عقد قرارداد 500میلیارد دلاری و خطاب کردن رهبران عربستان را با تعابیر زننده یکی از دلایل رنجش جامعه عربی از ترامپ بود و درخواست یک تریلیون دلاری از عربستان برای سفر به این کشور مزید بر این رفتارهای تحقیر آمیز ترامپ بود.

تیرگی روابط چندین ساله ایرن و عربستان چندان هم  به نفع دو کشور نبود. به همین دلیل همواره از سوی مسئولان دو کشور تلاش هایی برای تجدید روابط صورت می‌گرفت اولین ارتباط بین دو کشور پس از هفت سال در اسفند 1401 توسط علی شمخانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی ایران با همتای عربستانی خود در کشور چین صورت گرفت.

 در ادامه این روند پس از هشت سال، قطع روابط هشت ساله، در مرداد 1402 حسین امیر عبدالهیان وزیر امور خارجه فقید جمهوری اسلامی با محمد بن سلمان در جده دیدار کرد و  فصل جدیدی در روابط  دوکشور آغاز شد.

 سفر سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور فقید جمهوری اسلامی در پاییز 1402 به عربستان با هدف شرکت در نشست اظطراری سران کشورهای عضو همکاری های اسلامی در عربستان و ملاقات با محمد بن سلمان ولیعهد این کشورگامی جدی در بهبود روابط ایران و عربستان به شمار می رود. 

کشورهای مسلمان منطقه از روابط جدید دو کشور مسلمان ایران و عربستان استقبال کردند. قدرت گرفتن محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و رویکردهای تجدد گرایانه او اندیشه سیاسی این کشور را با فضایی جدید مواجه کرد.

نگاه جدید حاکم تام الاختیار آینده عربستان چندان هم بدون چالش با افراطیون مذهبی این کشور نبوده است. افراطیونی مانند عبدالرحمن السدیس که معتقدند قبل از جنگ با یهود و مسیحی باید با شیعه جنگید و یا بسیاری از افراطیون که حیات خود را در گرو اندیشه سلفیت درباری می دانند و پیوسته بر طبل کفرو ایمان ملل مسلمان می کوبند غافل از اینکه اولویت های اسلام و مسلمانان چیز دیگری است.

اینک محمد سلمان برادر خود یعنی وزیر دفاع  و ولیعهد دوم  عربستان را به عنوان سفیر ارتباطات به ایران فرستاده و پیام آور پادشاه بالقوه عربستان ملاقات با عالی ترین مقام جمهوری اسلامی و اعلام مواضع شفافی  که در 5 دهه گذشته نظیری نداشته و می تواند از جمله رویکردهای وحدت گرایانه دو کشور مسلمان باشد.

با این وجود شایسته است برخی اتفاقات گذشته بین دو کشور در راستای منافع کلی مسلمانان به تاریخ سپرده شود و تلخی رویدادهای گذشته را با هدف  حلاوت فتح و فیروزی آینده جهان اسلام در خاطره ها بایگانی کنیم اگر چنانچه با نگاه دینی بنگریم گامی عملی در راستای وحدت دو کشور با دو مذهب مجزا و اگر سیاسی نگریسته شود اتحادی سیاسی در راستای تقویت بنیان‌های دفاعی دو کشور مهم و تاثیر گذار در حوزه سیاست و انرژی جهانی تلقی بشود.

 یقینا این روابط در سرنوشت فلسطین و حتی روابط ایران و آمریکا تاثیر خواهد گذاشت. این اقدام سیاسی بیانگر رویکرد جدید حاکم آینده عربستان نسبت به اصلاح ساختار سیاسی و روابط منطقه ای و جهانی این کشور است که به نظر می‌رسد قوه حاکمه عربستان از بندهای مندرس  ایدئولوژیکی خود را رهانیده است و پای در عصر جدیدی در حوزه سیاست داخلی و خارجی این کشور نهاده است که می تواند علاوه بر استحکام روابط با  کشورها بلکه موجبات تقرب و تعیش ملل مسلمان را نیز بوجود بیاورد.