به گزارش کردپرس، بیش از یک قرن است که مسئله کردها در ترکیه به یکی از مناقشات پیچیده و مزمن تبدیل شده است. اما اکنون، با تحولاتی که در ترکیه و سوریه در حال وقوع است، چشم‌انداز تازه‌ای برای حل این مسئله تاریخی شکل گرفته؛ چشم‌اندازی که می‌تواند مقدمه‌ای برای دگرگونی‌های بنیادین در این منطقه باشد.

در سوریه، امضای تفاهم‌نامه‌ای میان دولت انتقالی و نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) در تاریخ ۱۰ مارس، نقطه عطفی در مسیر به رسمیت شناخته شدن حقوق کردها در این کشور به‌شمار می‌رود. مطابق این تفاهم‌نامه، اداره خودگردان شمال و شرق سوریه– که کردها در آن نقش محوری دارند – قرار است به‌عنوان بخشی از ساختار سیاسی، اقتصادی، دفاعی و آموزشی سوریه جدید پذیرفته شود. این توافق گامی مهم برای تثبیت جایگاه تاریخی کردها در بافت اجتماعی سوریه است.

کمیسیون‌های مشترکی تا پایان سال ۲۰۲۵ مأمور تدوین و اجرای مفاد این تفاهم‌نامه خواهند بود؛ فرایندی که تاکنون در حوزه آموزش پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. این مسیر، در عین حال، واکنشی مستقیم به تلاش‌های بی‌ثبات‌کننده ترکیه در شمال سوریه-که عملیات نظامی و استفاده از نیروهای نیابتی افراطی، همچون داعش و ارتش ملی سوریه- به نگرانی‌های بین‌المللی دامن زده ، تلقی می‌شود.

اما در آن سوی مرز، یعنی ترکیه نیز شاهد تحولاتی موازی است. پس از یک دهه سکوت، گفت‌وگوهایی میان دولت و عبدالله اوجالان، رهبر در بند حزب کارگران کردستان یا (پ.ک.ک)، از سر گرفته شده است. پیام تاریخی اوجالان در ۲۷ فوریه – که خواستار حل سیاسی مسئله کردها از طریق پارلمان و توقف مبارزه مسلحانه پ.ک.ک شد – با استقبال گسترده داخلی و بین‌المللی مواجه شد. این پیام، و آتش‌بس یک‌جانبه پ.ک.ک که متعاقب آن اعلام شد، نشانه‌ای از آمادگی کردها برای ورود به مرحله‌ای جدید از مبارزه، این‌بار با ابزار سیاسی و قانونی است.

ترکیه طی دهه‌های اخیر میلیاردها دلار در جنگ با کردها هزینه کرده، در حالی که بحران اقتصادی و انزوای سیاسی این کشور را بیش‌ازپیش تحت فشار قرار داده است. اکنون، با عقب‌نشینی تدریجی اردوغان از برخی مواضع سخت‌گیرانه، شرایط برای آغاز روندی واقعی جهت حل مسئله کردها فراهم شده است. آزادی اوجالان، پایان عملیات‌های نظامی و تدوین قانون اساسی دموکراتیک از سوی دولت ترکیه می‌تواند زمینه‌ساز صلحی پایدار باشد.

حل مسئله کردها، تنها یک خواسته قومی نیست بلکه کلید اصلاحات سیاسی و ثبات در کل منطقه به شمار می‌رود. الگویی که در ترکیه و سوریه در حال شکل‌گیری است، اگر با اراده‌ای سیاسی و حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی همراه شود، می‌تواند راه را برای پایان دیگر درگیری‌های مزمن در عراق، لبنان و برخی مناطق دیگر نیز هموار سازد.

ممکن است سال ۲۰۲۵ به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ سیاسی خاورمیانه ثبت شود؛ سالی که صدای صلح از دل سال‌ها جنگ و محرومیت برخاست.

منبع: اندیشکده گیت اوی هاوس