به گزارش کردپرس، سث فرانتزمن، تحلیلگر مسائل کردهای سوریه در تحلیلی پیرامون کنفرانس وحدت میان گروههای کرد سوریه نوشت: در یک تحول تاریخی، احزاب سیاسی کرد در شرق سوریه روز شنبه گرد هم آمدند و توافقی مهم را برای آینده این منطقه رقم زدند؛ توافقی که می‌تواند راه را برای همگرایی با دولت جدید دمشق هموار کند.

در حال حاضر، شرق سوریه تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) و اداره غیرنظامی وابسته به آن با نام «اداره خودگردان دموکراتیک شمال و شرق سوریه» قرار دارد.

گروه‌های سیاسی کرد سوریه در بیانیه پایانی این نشست اعلام کردند که «بر سر یک چشم‌انداز مشترک برای ایجاد کشوری دموکراتیک و غیرمتمرکز که حقوق کردها را تضمین کرده و خواستار گفت‌وگوی ملی برای بازسازی آینده کشور باشد، به توافق رسیده‌اند.» این نشست در منطقه شمال‌شرقی سوریه برگزار شد.

در این بیانیه آمده است: «بر اساس مسئولیت تاریخی و با توجه به مقتضیات مرحله کنونی، چشم‌انداز سیاسی مشترکی میان کردهای سوریه تدوین شده که اراده جمعی و پروژه‌ آنها برای دستیابی به راه‌حلی عادلانه برای مسئله کردها در سوریه به عنوان کشوری دموکراتیک و غیرمتمرکز را نمایندگی می‌کند.»

پیشینه تحولات

با آغاز جنگ داخلی سوریه، نیروهای دولتی از مناطق کردنشین شرق این کشور عقب‌نشینی کردند. در حالی که کردها همواره در سوریه تحت فشار بودند، اما تهدید جدی برای دمشق محسوب نمی‌شدند. در نتیجه، حکومت بشار اسد ترجیح داد نیروهایش را به جبهه‌های دیگر اعزام کند.

این خلأ قدرت باعث شد گروه‌هایی مانند داعش و سایر افراط‌گرایان وارد این مناطق شوند. در پاسخ، کردها سلاح به دست گرفتند و بر سازمان‌های سیاسی زیرزمینی خود تکیه کردند؛ از جمله حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) که به حزب کارگران کردستان (PKK) نزدیک است. شاخه نظامی این حزب، یعنی یگان‌های مدافع خلق (YPG)، نقش کلیدی در دفاع از شرق سوریه ایفا کرد.

در سال ۲۰۱۵، YPG در نبردهایی همچون کوبانی پیروزی‌های بزرگی به دست آورد و همچنین در نجات ایزدی‌های نجات‌یافته از نسل‌کشی سنجار در عراق نقشی حیاتی داشت. سپس، آمریکا از تشکیل نیروی جدیدی به نام نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) حمایت کرد که متشکل از نیروهای YPG و سایر گروه‌ها بود.

پس از تثبیت نسبی اوضاع در شرق سوریه، بار دیگر بحث سیاست و حکمرانی مطرح شد. در این میان، اختلافاتی بین گروه‌های مختلف کرد شکل گرفت؛ از یک سو، گروه‌های چپ‌گرای وابسته به YPG و PYD و از سوی دیگر، گروه‌هایی مانند شورای میهنی کردهای سوریه (ENKS) که به حزب دموکرات کردستان عراق (KDP) نزدیک هستند.

اختلافات داخلی، که ریشه در شکاف‌های عمیق‌تر منطقه‌ای میان KDP و PKK داشت، باعث شد که ساختار سیاسی کردستان سوریه بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ بیشتر شبیه یک نظام تک‌حزبی باشد و گروه‌های میانه‌رو یا محافظه‌کار کنار گذاشته شوند.

تغییرات تدریجی

با شکست داعش در سال ۲۰۱۹ و تهدیدات مکرر ترکیه به حمله به مناطق کردستان سوریه، رهبران اداره خودگردان کردی و SDF دریافتند که برای آینده باید با دولت مرکزی دمشق به توافق برسند. پس از سقوط حکومت اسد، آنها مذاکراتی را با احمد الشرع، رهبر پیشین گروه هیئت تحریرالشام (HTS) و رئیس دولت جدید سوریه آغاز کردند.

در اوایل ماه مارس، ژنرال مظلوم عبدی، فرمانده کل SDF، به دمشق سفر و با احمد الشرع دیدار کرد. این دیدار، مسیر ادغام شرق سوریه با دولت جدید دمشق را هموار کرد.

در چنین فضایی، برگزاری کنفرانس وحدت کردهای سوریه اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. در این نشست بیش از ۴۰۰ نفر از شخصیت‌های سیاسی کرد حضور داشتند و به بررسی آینده این منطقه پرداختند.

نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق با انتشار پیامی این دستاورد را تبریک گفت و از مظلوم عبدی، شورای میهنی کردهای سوریه و سایر برگزارکنندگان کنفرانس قدردانی کرد.

روداو گزارش داد که «چشم‌انداز تدوین‌شده در کنفرانس، بر تضمین حقوق قومی کردها، پایبندی به اصول حقوق بین‌الملل، ترویج حقوق زنان و مشارکت آنان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و نظامی تأکید دارد.»

همچنین در بیانیه پایانی کنفرانس توصیه شده است که این چشم‌انداز به عنوان مبنایی برای گفت‌وگوی ملی میان گروه‌های سیاسی کرد، دولت جدید دمشق و تمامی نیروهای سوری پذیرفته شود، با این هدف که حکومتی متکثر و فراگیر ایجاد شود که حقوق همه اقوام و گروه‌ها را محترم بشمارد و به عنوان نیرویی برای ثبات در منطقه عمل کند.

نگاهی به آینده

برگزاری چنین کنفرانسی می‌توانست سال‌ها پیش نیز صورت گیرد. اهمیت آن در این است که امروز و در آستانه تحولات بزرگ سیاسی در سوریه، کردها به دنبال راهی برای ادغام با دولت مرکزی و تثبیت جایگاه خود هستند.

البته این روند تنها مختص کردها نیست و تمام مردم شرق فرات را شامل می‌شود؛ از جمله عشایر عرب، مسیحیان و مسلمانان دیگر که طی سال‌های اخیر زیر نظر اداره خودگردان زندگی کرده‌اند.

برخی از این جوامع با ایدئولوژی حاکم بر اداره خودگردان کردی همسو نبودند و به آن انتقاد داشتند. با این حال، شرایط جنگی و تهدید داعش این اختلافات را تا حدی به حاشیه رانده بود.

اکنون که آمریکا در حال خروج از سوریه است، انتظار می‌رود که نیروهای امنیتی سوریه به تدریج کنترل این مناطق را در دست بگیرند. موفقیت این روند بستگی به ایجاد اعتماد میان طرفین دارد. اگر این روند به ثبات منجر شود، می‌توان آن را یک موفقیت بزرگ برای آینده سوریه دانست.