به گزارش کردپرس، رانیه، شهری کوچک در اقلیم کردستان عراق، زمانی نقشی محوری در سیاست خارجی بریتانیا ایفا می‌کرد و اکنون نیز جایگاهی کلیدی در سیاست مهاجرتی حزب کارگر دارد.
در سال ۱۹۹۱، خیزش کردها علیه دیکتاتوری صدام حسین از همین شهر آغاز شد؛ قیامی که نزدیک بود سرکوب شود تا آنکه «جان میجر»، نخست‌وزیر وقت بریتانیا، ابتکار ایجاد منطقه پرواز ممنوع و تأسیس یک «پناهگاه امن» در اقلیم کردستان عراق را پیشنهاد داد.
این اقدام جلوی کشتار بیشتر کردها توسط بالگردهای نظامی صدام را گرفت و امکان بازگشت هزاران آواره کرد به خانه‌هایشان را فراهم کرد؛ جایی که امیدی دوباره برای ساخت آینده‌ای آزاد پدید آمد. اکنون، اقلیم کردستان عراق منطقه‌ای ‌رسمیت‌ یافته در عراق است که هرچند با چالش‌های جدی مواجه است، اما بریتانیا را همچنان شریک ویژه خود می‌داند.

اما امروز، رانیه به یکی از سرچشمه‌های اصلی موج مهاجرت‌های غیرقانونی به اروپا تبدیل شده و هزاران نفر، از جمله کارآفرینان و جوانان متخصص، برای عبور از کانال مانش به قایق‌های کوچک و ناایمن متوسل می‌شوند.
ماه گذشته به رانیه سفر کردم و با «هیوا قرنی»، شهردار این شهر، و مشاورانش دیدار داشتم. آنان خواهان درک عمیق‌تری از آنچه خود «خروج تهدیدآمیز» نیروهای جوان و متخصص می‌نامند، بودند. مشاهدات من از این سفر و گفتگوها، نکات قابل‌توجهی برای سیاست‌گذاران در پی دارد.

علت‌های مهاجرت: از فشارهای بغداد تا بحران آب

رانیه شهری کوهستانی و زیبا در نزدیکی مرز ایران است اما فرصت‌های شغلی و امید به آینده در آن به‌سرعت در حال کاهش است. دلایل این وضعیت به‌هم‌پیوسته‌اند.
یکی از مهم‌ترین عوامل، تبعیض ساختاری دولت مرکزی عراق نسبت به کردهاست. بغداد از بیش از یک دهه پیش با کاهش بودجه اقلیم، پرداخت ناپایدار و معوقه حقوق کارمندان، محروم‌سازی از منابع حیاتی مانند دارو و غذا و توقف پروژه‌های عمرانی، عملاً خفقانی اقتصادی برای اقلیم رقم زده است. تعطیلی صادرات نفت به جهان نیز در دو سال اخیر بیش از ۲۰ میلیارد پوند درآمد اقلیم را از بین برده است.

تغییرات اقلیمی نیز ضربه‌ای دیگر به معیشت مردم زده‌اند. عراق پنجمین کشور آسیب‌پذیر جهان در برابر تغییرات اقلیمی است و در رانیه، کاهش بارندگی و افت سطح آب‌های زیرزمینی، کشاورزی را که از ارکان اصلی اقتصاد محلی است، فلج کرده است.قاچاق مواد مخدر نیز در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

پاسخ بریتانیا: همکاری امنیتی و مقابله اطلاعاتی

یوت کوپر، وزیر کشور بریتانیا، در نوامبر گذشته به اقلیم کردستان سفر کرد و توافق‌نامه‌هایی برای تقویت توان نیروهای امنیتی اقلیم امضا نمود.
علاوه بر آن، وزارت کشور بریتانیا کمپینی با عنوان «ارتباطات بازدارنده» به راه انداخته تا با روایت واقعی از سرنوشت تلخ مهاجران قربانی شبکه‌های قاچاق، جلوی گسترش اطلاعات نادرست این باندها را بگیرد و مردم را از سفرهای پرخطر باز دارد.

نسل‌های پیشین مهاجران کرد که از رژیم صدام گریخته بودند، امروز به بخشی ارزشمند از جامعه بریتانیا تبدیل شده‌اند و برخی نیز با مهارت‌ها و دانش‌آموخته‌های خود به اقلیم بازگشته‌اند. به‌عنوان یکی از مدیران مرکز آموزش و فناوری اروپا در اقلیم کردستان، از نزدیک دیده‌ام که چگونه بازگشت این افراد می‌تواند به توسعه کسب‌وکار و توانمندسازی جوانان کمک کند.

شهردار رانیه نیز به‌درستی بر لزوم حمایت از بازگشت‌کنندگان، آموزش‌های شغلی، و ایجاد کسب‌وکارهای کوچک تأکید داشت. بدون اصلاحات بنیادین، این شهر ممکن است بخش عظیمی از جمعیت جوان خود را از دست بدهد؛ پدیده‌ای که نه‌تنها رانیه، بلکه کل اقلیم را در مسیر افول قرار خواهد داد.

لزوم اصلاحات داخلی و حمایت خارجی

علاوه بر فشار بر بغداد برای در پیش گرفتن رفتاری عادلانه با اقلیم، اصلاحات داخلی نیز ضرورت دارد. فساد اداری و اتلاف منابع، بنیان‌های اقتصادی و اجتماعی اقلیم را از درون فرسوده‌اند. من و دیگر اعضای هیئت‌های پارلمانی بریتانیا که به اقلیم سفر کرده‌ایم، همیشه با رویکردی واقع‌بینانه و انتقادی – در کنار ستایش از پیشرفت‌ها – به بررسی وضعیت پرداخته‌ایم؛ رویکردی که مورد تقدیر مسئول امور خارجی و نخست‌وزیر اقلیم نیز قرار گرفته است.

اقلیم کردستان برای توسعه پایدار، باید از اتکا به نفت و استخدام‌های دولتی فاصله گرفته و به سوی تنوع اقتصادی، حمایت از بخش خصوصی، اصلاح ساختار حکومت و تقویت نهادهای دولتی گام بردارد. بریتانیا و دیگر متحدان می‌توانند در این مسیر یاری‌رسان باشند، همان‌گونه که در پروژه مهم بازسازی و وحدت ارتش اقلیم (پیشمرگه) تحت نظارت دولت مرکزی مشارکت دارند.

جمع‌بندی: نجات رانیه، اصلاح نظام مهاجرت

درک پیامدهای مهاجرت غیرقانونی از مبدا آن، بینش عمیقی درباره وضعیت اقلیم کردستان و فشارهایی که بر نظام پناهندگی بریتانیا وارد می‌شود، در اختیار ما می‌گذارد. نجات رانیه و تقویت اقلیم کردستان نه‌تنها به تثبیت منطقه‌ای کمک می‌کند، بلکه بار سنگین بر دوش سیاست مهاجرتی بریتانیا را نیز کاهش می‌دهد.
روابط روبه‌رشد و راهبردی میان بریتانیا و اقلیم کردستان باید به‌عنوان یک نقطه قوت مورد توجه اعضای حزب کارگر قرار گیرد و در اصلاح نظام مهاجرتی، از آن بهره‌برداری شود.

نویسنده: گری کنت
کارشناس روابط بین‌الملل و عضو حزب کارگر بریتانیا. این یادداشت بخشی از ستون های او درباره چالش‌های سیاست خارجی حزب کارگر است.

منبع: پروگرسیو بریتاین