به گزارش کردپرس، در حالی که ایالات متحده روند خروج بخشی از نیروهای خود از خاک سوریه را آغاز کرده، نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) به‌عنوان متحد اصلی واشنگتن، اکنون در وضعیتی سرنوشت‌ساز قرار گرفته‌اند. توافق اخیر میان فرمانده SDF و دولت موقت سوریه به رهبری احمد الشعار اگرچه امیدهایی برای مشارکت کردها در ساختار سیاسی جدید برانگیخته، اما هم‌زمان مخالفت صریح ترکیه و عدم‌پذیرش خودگردانی کردی از سوی دمشق، آینده این توافق را با ابهام مواجه کرده است.

در هفته‌های اخیر، گمانه‌زنی‌هایی درخصوص خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از سوریه و کاهش حضور نظامی واشنگتن در این کشور شکل گرفته است. این تحولات در حالی رخ می‌دهد که آینده سیاسی و نظامی نیروهای کردِ متحد آمریکا، به‌ویژه نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)، بیش از پیش در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است.

به گزارش نیویورک‌تایمز، ایالات متحده از ماه گذشته روند کاهش نیروهای خود در سوریه از حدود ۲٬۰۰۰ نفر به ۱٬۴۰۰ نفر را آغاز کرده و در حال تعطیل کردن سه پایگاه از مجموع هشت پایگاه خود در این کشور است. وزارت دفاع آمریکا نیز این گزارش را تأیید کرده و اعلام کرده است که این روند «با برنامه، بر اساس شرایط و به صورت تدریجی» پیش خواهد رفت و شمار نیروهای آمریکایی به زیر هزار نفر خواهد رسید.

نیروهای آمریکایی از سال ۲۰۱۵ در شمال‌شرق سوریه در کنار SDF علیه داعش فعالیت داشته‌اند. این نیروها اکنون کنترل بخش اعظم مناطق نفت‌خیز و حاصلخیز سوریه را در دست دارند. در مقابل، ترکیه به دلیل پیوند نزدیک SDF با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) که دهه‌ها علیه دولت آنکارا جنگیده، آن‌ها را گروهی تروریستی می‌داند.

توافقی شکننده با دمشق

پس از فروپاشی دولت بشار اسد در دسامبر گذشته بر اثر پیشروی شورشیان تحت حمایت ترکیه به رهبری هیئت تحریر الشام (HTS)، احمد الشعرع، رهبر  این گروه، به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت سوریه معرفی شد. وی خواهان ادغام تمامی نیروهای نظامی موجود از جمله SDF در ساختار امنیتی دولت مرکزی شد.

در همین راستا، در اسفندماه گذشته، مظلوم عبدی، فرمانده SDF با الشرع در دمشق دیدار و توافق‌نامه‌ای را امضا کرد که بر اساس آن، نیروهای SDF در ساختار امنیتی دولت جدید ادغام شده و مراکز راهبردی نظیر گذرگاه‌ها، فرودگاه و منابع انرژی تحت کنترل دولت مرکزی قرار گیرد.

اگرچه عبدی این توافق را «فرصتی واقعی برای ساختن سوریه‌ای جدید» توصیف کرد، اما کارشناسان معتقدند که توافق صرفاً در سطح اصول کلی باقی مانده و هنوز فاقد جزئیات اجرایی مشخص است.

اویتون اورهان، تحلیلگر مرکز مطالعات خاورمیانه در آنکارا، در گفت‌وگو با نشریه The Epoch Times گفت: «این توافق بیشتر اعلام حسن نیت سیاسی است و فاقد تدابیر عملی مشخص برای اجرای واقعی آن است.»

حمایت آمریکا و مخالفت ترکیه

با وجود تردیدها، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، از این توافق استقبال کرده و آن را گامی در مسیر گذار سیاسی و شکل‌گیری دولتی غیرفرقه‌ای در سوریه دانست. وی گفت: «آمریکا همچنان به حمایت از گذار سیاسی در سوریه ادامه خواهد داد.»

در مقابل، ترکیه به این توافق با دیده تردید می‌نگرد. هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، در دیدار اخیر خود با مقامات آمریکایی و سوری تأکید کرد که این توافق هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. او گفت: «برای دستیابی به ثبات در سوریه، باید دولتی فراگیر و تنها یک نیروی نظامی مشروع وجود داشته باشد.»

متئو برایزا، دیپلمات پیشین آمریکایی و عضو اندیشکده Jamestown Foundation، معتقد است که SDF عملاً وارد مسیر ادغام در ارتش ملی سوریه شده و بازگشتی در کوتاه‌مدت متصور نیست.

درخواست برای خودگردانی کردها

اما در میانه این تحولات، خواسته‌های کردهای سوریه برای خودگردانی بار دیگر طرح شده است. در ۲۷ آوریل، صدها فعال کرد از سوریه، ترکیه و عراق در شهر قامشلو گردهم آمدند و در نشستی تحت عنوان «وحدت و اجماع کردها»، خواهان تشکیل یک منطقه فدرالی در شمال‌شرق سوریه شدند.

در بیانیه پایانی این نشست، شرکت‌کنندگان—از جمله نمایندگان —SDFبر لزوم تغییر قانون اساسی سوریه و تضمین حقوق ملی کردها در قالب یک نظام غیرمتمرکز تأکید کردند.

مظلوم عبدی، فرمانده SDF نیز در این نشست گفت که سوریه پس از بشار اسد نیازمند یک منشور ملی جدید مبتنی بر تمرکززدایی است و هدف از این درخواست‌ها تقسیم کشور نیست. او تأکید کرد: «ما از تمامیت ارضی سوریه حمایت می‌کنیم و وحدت کردها را بخشی از وحدت سوریه می‌دانیم.»

اما این اظهارات با واکنش تند دولت دمشق روبرو شد. دفتر ریاست‌جمهوری سوریه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما با هرگونه تلاش برای تحمیل فدرالیسم یا خودگردانی بدون اجماع ملی مخالفت می‌کنیم. وحدت سرزمین و مردم سوریه، خط قرمز ماست.»

ترکیه نیز بار دیگر بر مخالفت خود با هرگونه ساختار فدرالی تأکید کرد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در ۳۰ آوریل گفت: «ما اجازه نمی‌دهیم ساختاری تحمیلی پشت مرزهای‌مان شکل بگیرد، مگر در قالب سوریه‌ای یکپارچه.»

رویای کردها و واقعیت منطقه

اورهان معتقد است کردهای سوریه به‌دنبال ایجاد منطقه‌ای خودگردان مشابه اقلیم کردستان عراق هستند، بدون آنکه خواهان جدایی از سوریه باشند. به گفته او، این خواسته هم از سوی دمشق و هم آنکارا غیرقابل‌قبول است.

برایزا نیز می‌گوید که گرچه ممکن است برخی نیروهای کردی رؤیای استقلال در سر داشته باشند، اما شرایط سیاسی فعلی در سوریه چنین امکانی را نمی‌دهد. او افزود: «شاید الشرع نتواند قدرت سیاسی را به‌طور کامل تثبیت کند و در نتیجه، سوریه به‌سمت تمرکززدایی پیش برود. اما شخصاً چنین احتمالی را بسیار ضعیف می‌دانم.»

منبع: اِپُک تایمز، رویترز