به گزارش کردپرس، دکتر عصمت کوناک پژوهشگر و استاد دانشگاه، در سخنانی رویکرد ترکیه به کریدور زنگزور را تحلیل کرد. او با اشاره به اینکه آنکارا این مسیر را حلقه‌ای برای اتصال مستقیم با جمهوری‌های ترک آسیای میانه می‌داند، گفت: «این کریدور روابط تجاری، سیاسی و اجتماعی ترکیه را تقویت می‌کند، اما خط تورانی که اردوغان و دولتش به دنبال آن هستند، همانند رؤیای ناتمام انور پاشا، در دنیای چندقطبی امروز تحقق‌پذیر نیست.»
دکتر عصمت کوناک، در مصاحبه با مژدات جان خبرنگار مزوپوتامیا، درباره توافق اخیر بر سر زنگزور کوریدور و پیامدهای آن برای ترکیه و منطقه توضیح داد.
او ابتدا یادآور شد که پس از جنگ دوم قره‌باغ در سال ۲۰۲۰، مسئله اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق زنگزور همواره یکی از محورهای مذاکرات بود. اکنون با اعلامیه صلحی که به میزبانی ایالات متحده در ۸ آگوست میان الهام علی‌اف و نیکول پاشینیان امضا شد، شرایط جدیدی در قفقاز جنوبی شکل گرفته است. به گفته کوناک، این توافق برای آذربایجان «دستاوردی استراتژیک» محسوب می‌شود زیرا با گشایش کریدور، این کشور به یک گره انرژی و تجارت در منطقه تبدیل خواهد شد. همچنین برای ارمنستان، این مسیر فرصتی است برای خروج از انزوای جغرافیایی و تقویت اقتصاد ملی در سایه تضمین‌های آمریکا.
به باور دکتر کوناک، اما ترکیه از این روند رضایت کامل ندارد. او می‌گوید: «آنکارا انتظار داشت با باز شدن این مسیر، ابتکار عمل در دست خودش باشد. ترکیه از سال‌ها پیش این ۴۰ کیلومتر را ‘راه توران’ نامیده و آن را پلی برای اتصال به جمهوری‌های ترک آسیای میانه می‌دانست. هدف نهایی، ایجاد یک خط تورانی بود که همه ملت‌های ترک را به هم پیوند دهد. اما واقعیت این است که کنترل کریدور عملاً در اختیار آمریکا خواهد بود و ترکیه باید خود را با سناریوی نوشته‌شده از سوی دیگران تطبیق دهد.»
کوناک با اشاره به سابقه تاریخی نگاه پان‌ترکیسم به این خط افزود: «این رؤیا جدید نیست. انور پاشا، از رهبران عثمانی، پس از شکست در جنگ جهانی اول برای تحقق همین ایده به آسیای میانه ـ که آن زمان ترکستان نامیده می‌شد ـ رفت و به جنبش باسماچی‌ها علیه شوروی پیوست. اما در نهایت در سال ۱۹۲۲ در تاجیکستان کنونی به دست ارتش سرخ کشته شد. او هم نتوانست رؤیای توران را عملی کند. امروز هم اردوغان تلاش می‌کند همان مسیر را ادامه دهد، اما در جهان چندقطبی و نظم نئولیبرال موجود، این پروژه تحقق‌پذیر نیست.»
به گفته این استاد دانشگاه، هرچند زنگزور می‌تواند زمینه‌ساز گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی میان ترکیه و جمهوری‌های ترک باشد و منطقه را به سمت نوعی ادغام پیش ببرد، اما «خط تورانی» در بهترین حالت یک آرزو باقی خواهد ماند: «تجارت و همکاری‌ها گسترش می‌یابند، ولی رؤیای وحدت سیاسی و امپراتوری تورانی در دنیای امروز اتوپیایی بیش نیست.»
نظر شما