سلامت حقي همگاني است كه تحقق آن نيازمند پاسخگويي همه ذينفعان به ويژه كليه دستگاه‌ها و نهادهاي دولتي و خصوصي و نيز مسووليت‌پذيري تمامي اقشار جامعه در قبال سلامت خود، خانواده و اجتماع است.

در اين راستا با توجه به تجارب ملي و بين‌المللي متعدد در خصوص مشاركت ساختارمند مردم، بخش‌ها و نهادهاي محلي در موضوع سلامت و به استناد به اسناد بالادستي شيوه‌نامه اجرايي تشكيل كانون و مجمع سلامت محله جهت اقدام اوايل امسال ابلاغ شده بود. در واقع تعريف كانون سلامت محله كانوني است كه با مشاركت مردم در يك محله با هدف ارتقاي سلامت خود، خانواده، محله و جامعه تشكيل مي‌شود. در شرايط كنوني استفاده و بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي تخصصي و مردم نهاد حوزه بهداشت عمومي در كنترل شيوع كرونا اهميتي روزافزون يافته است، از آنجايي كه مفهوم اجتماعي شدن سلامت به معناي همكاري و همراهي ساختارمند، مسوولانه و متعهدانه در اين عرصه است.

بر اساس فعاليت مجامع سلامت در تمامي محلات شهري و روستايي سراسر كشور، كانون سلامت محله با هدف كمك به افزايش مشاركت موثر، كارآمد، پويا و خلاق مردم در توسعه سلامت خود، خانواده و محله از سال قبل در اقصي نقاط كشور توسط معاونت اجتماعي وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي تشكيل شده است.

فراهم كردن مشاركت ساختارمند مردم و توانمندسازي جوامع محلي از اهداف تشكيل مجمع سلامت محلات بود. مجمع سلامت محله كار شناسايي و بررسي مشكلات مربوط به سلامت هر محله را انجام مي‌دهد و مشكلاتي كه حل آنها در توان مجمع نباشد را به مراجع بالاتر شامل شهرستان، استان و كشور ارجاع مي‌دهد. افراد برحسب نيازها، علايق و توانمندي‌هاي خود مي‌توانند در يك يا تعدادي از گروه‌هاي موضوعي، كه برحسب اولويت‌ها و نيازهاي محله در كانون تعيين و به تاييد مجمع سلامت محله رسيده است، فعاليت كنند.

در چنين شرايطي استفاده از ظرفيت كانون‌هاي سلامت محلات در گروه موضوعي كنترل شيوع كرونا اهميتي مضاعف يافته است براي مثال اين كانون‌ها قادرند خياط‌هاي مستعد زنانه و مردانه شهرستان‌ها را با مشاركت اصناف، انجمن‌هاي مردم‌نهاد و خيريه‌ها ساماندهي كرده و نظير اكثر نقاط كشور به شيوه‌اي تمركززدايانه، واحدهاي توليد ماسك را در سطح شهرستان‌ها راه‌اندازي كرده و زنجيره توليد و توزيع ماسك و حتي دستكش را با مشاركت نهادهاي حمايتي و كانون‌هاي سلامت محلات سازماندهي كنند. كاركردهاي كانون‌هاي فوق‌الذكر تحت راهنمايي و نظارت مجمع سلامت شهرستان حتي مي‌تواند هدف‌گذاري تعيين مداخلات و تقسيم كار ميان ساكنان داوطلب و پايش سلامتي مردم محله باشد. محل كانون سلامت مي‌تواند خانه‌هاي بهداشت، پايگاه و مراكز جامع سلامت، خانه‌هاي سلامت شهرداري‌ها، خانه‌هاي محله وابسته به وزارت راه و شهرسازي، اماكن وابسته به ساير سازمان‌هاي دولتي و غيردولتي يا خيرساز برحسب مورد باشد. دبير كانون سلامت محله و جانشين او از اعضاي فعال كانون هستند كه نقش هدايت و مديريت كانون را در اين شرايط مي‌توانند برعهده داشته باشند.

*دكتراي جغرافيا و برنامه‌ريزي روستايي