به گزارش کردپرس، پیشروی اخیر شورشیان موسوم به ارتش آزاد سوریه تحت حمایت ترکیه، که شامل گروه‌هایی است که توسط ایالات متحده به دلیل سوء استفاده از کردها، ایزدی‌ها و زنان تحریم شده‌اند، باعث ایجاد یک بحران انسانی در شمال غرب سوریه شده و مناطق شمال شرق تحت کنترل اداره خودگردان دموکراتیک شمال و شرق سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه را بی‌ثبات کرده است.

این تحولات لزوم تاکید بر راه حل های سیاسی بحران سوریه و مسئله کردهای ترکیه را برای ایجاد امنیت و ثبات در خاورمیانه از جمله شکست پایدار داعش تقویت می کند.

شبه نظامیان تحت حمایت ترکیه، کردهای آواره و اقلیت های مذهبی را به خطر می اندازند.

شبه‌نظامیان ارتش آزاد تحت حمایت ترکیه از درگیری‌های میان هیئت تحریر الشام و نیروهای سوریه برای کنترل مناطق اطراف شهبا و تل رفعت که قبلاً تحت کنترل نیروهای SDF و اداره خودگردان بودند، استفاده کردند.

این مناطق ده‌ها هزار آواره عمدتاً کرد را در خود جای داده بودند. این آوارگان در سال 2018 و در پی حمله ترکیه و شورشیان ارتش آزاد  به عفرین و اشغال آن، مجبور به ترک این منطقه شده و در شهبا و تل رفعت اسکان یافتند.

نیروهای ترکیه و شبه‌نظامیان مورد حمایت این کشور در عفرین، مرتکب جرائم جدی علیه کردها، ایزدی‌ها و زنان از جمله حملات بی‌رویه به مناطق غیرنظامی، غارت خانه‌ها و اموال، شکنجه، قتل‌های غیرقانونی، ناپدید شدن قهری، خشونت جنسی و جنسیتی و تغییر بافت جمعیتی شدند.  سه گروه احرار الشرقیه، لشکر حمزه و لشکر سلطان سلیمان شاه وابسته به ارتش آزاد،  به دلیل این سوء استفاده و پناه دادن به اعضای سابق داعش توسط ایالات متحده تحریم شده اند.

امروز نیروهای دموکراتیک سوریه تحت رهبری کردها یا SDF و اداره خودگردان کردی اعلام کردند که مناطق شهبا و تل رفعت را تخلیه کرده و آوارگان عفرین را به قلمرو تحت کنترل اداره خودگردان در شمال شرق خواهند آورد. رسانه‌های محلی و ناظران حقوق بشر گزارش کرده‌اند که شبه‌نظامیان  ارتش آزاد تحت حمایت ترکیه مانع عبور کاروان‌های تخلیه و ربودن آوارگان فراری شده‌اند. منابع محلی گزارش داده اند که از بعدازظهر دوشنبه به وقت محلی، اولین کاروان ها به شهر طبقا تحت کنترل اداره خودگردان رسیده اند.

به خطر افتادن محلات کردنشین شهر حلب

وضعیت شیخ مقصود و اشرفیه، از محله‌های کردنشین حلب که از اوایل جنگ سوریه تحت کنترل یگان‌های مدافع خلق (YPG) و یگان‌های مدافع زنان (YPJ) بودند، نامشخص است. بر اساس گزارش ها، هیئت تحریرالشام که اکنون کنترل شهر را در دست دارد، درخواست کرده است که YPG و YPJ از این محله ها عقب نشینی کنند. هنوز مشخص نیست که آیا عقب نشینی صورت گرفته است یا خیر.

این گروه شورشی همچنین با صدور بیانیه ای از غیرنظامیان کُرد خواست تا در حلب بمانند. سابقه این گروه به عنوان شاخه‌ای از القاعده در سرکوب اقلیت‌های قومی و مذهبی و زنان در ادلب و نیز همکاری با گروه‌های ارتش آزاد مورد حمایت ترکیه، بسیاری از کردها را نسبت به اهداف اعلامی آنها مشکوک کرده است. کردها همچنین بیم دارند که تحریرالشام به ساختار اداری دموکراتیک و کثرت گرا، که برای اداره شیخ مقصود و اشرفیه ایجاد کرده بودند، احترام نگذارد و حکومت بنیادگرا را به جای آن تحمیل کند.

حرکت بعدی اردوغان

هنوز مشخص نیست که این تحولات چه تأثیری بر رویکرد ترکیه در قبال سوریه و مسئله کرد - از جمله تلاش‌های تازه برای بازگشت به روند صلح با حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) خواهد داشت.

حضور نیروهای دموکراتیک سوریه در غرب فرات مدت‌هاست که برای آنکارا غیرقابل تحمل بوده است. عقب نشینی کردها از شهبا و شیخ مقصود می تواند برخی از منافع ترکیه را برآورده کند و مذاکرات بیشتر ترکها و کردها را آسانتر کند. برعکس، برخی از ناظران معتقدند که این اندازه ممکن است از نظر ترکیه کافی نباشد. آنها هشدار می دهند که ترکیه می تواند از پیشرفت های  تحریرالشام و ارتش آزاد برای هدف قرار دادن نیروهای دموکراتیک شوریه یا SDF در منبج استفاده کند.

با این حال، اینکه نیروهای SDF و جوامع کرد اجازه عقب نشینی مسالمت آمیز به قلمرو اداره خودگردان کردی در شرق را پیدا کرده اند، نشان می دهد که هنوز کاهش تنش امکان پذیر است. یکی از شروط مهم از نظر مقامات SDF و اداره خودگردان کردی در هر گونه تلاش برای ایجاد صلح، پایان دادن به تخلفات علیه غیرنظامیان کرد در مناطق اشغالی و در نهایت، بازگشت امن همه آوارگان به خانه هایشان است.

روند موفقیت آمیز صلح که منجر به بهبود روابط میان ترکیه و کردها در منطقه شود، می تواند نفوذ روسیه در منطقه را به چالش بکشد. با آشکار شدن کامل نقاط ضعف بازیگران، جامعه بین المللی ممکن است بخواهد روی آن سرمایه گذاری کرده و از حل و فصل مسائل میان ترکیه و پ ک ک حمایت کند. ایجاد صلح در ترکیه همچنین می تواند حضور اداره خودگردان کردی و تنها مرجع در سوریه که به حقوق اقلیت‌ها، حقوق زنان و آزادی مذهبی احترام می‌گذارد را در یافتن راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه تضمین کرده و از تلاش‌های ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده برای شکست پایدار داعش حمایت کند.

بسیاری منتظرند ببینند دولت باغچه لی، رهبر حزب حرکت ملی ترکیه یا (MHP) که به چهره رسانه ای دولت برای جنبش کرد تبدیل شده است، در سخنرانی گروه پارلمانی روز سه شنبه چه خواهد گفت.

او هفته گذشته از مقامات حزب کردگرای برابری و دموکراسی خلق‌ها خواست با عبدالله اوجالان، بنیانگذار و رهبر زندانی پ.ک.ک که جنبش کردی او را به عنوان مذاکره کننده اصلی خود در هر فرآیند احتمالی می شناسد، ملاقات کنند. روسای مشترک این حزب نیز متعاقباً درخواست رسمی برای چنین دیداری داشته اند. وزارت دادگستری ترکیه هنوز این درخواست را تایید یا رد نکرده است.

نویسنده: مگان بودت رئیس دایره تحقیقات موسسه صلح کردی در واشنگتن