اجاره طلا یکی از موضوعاتی محسوب می‌شود که بررسی آن اهمیت ویژه‌ای دارد. طلا این فلز گران‌بها دارای شرایط ویژه‌ای است و به دلیل ارزشمند بودن آن، در میان مردم، گزینه‌ای محبوب برای سرمایه‌گذاری و مصارف زینتی محسوب می‌شود.
در شرایطی اشخاصی توافق کنند که طلا را اجاره دهند. اجاره دادن طلا دارای ابعاد متفاوتی است و در بعضی از موارد، این اجاره دادن طلا، صحیح و در شرایط دیگری مطابق قانون و نظرات فقها اجاره دادن طلا ممکن است باطل و غیرقانونی محسوب شود.
در این مطلب قصد داریم در خصوص جنبه‌های مختلف اجاره طلا ، نکاتی را مطرح کنیم تا قبل از امضای این اجاره نامه ، در خصوص ابعاد و جنبه‌های متفاوت این موضوع اطلاعات کاملی به دست آورید.
آیا اجاره دادن طلا قانونی است؟
عقد اجاره به عنوان یکی از عقود معین در قانون مدنی محسوب می‌شود. گاهی ممکن است اشخاص برای مراسم‌های مختلف، چند ساعت یا چند روز طلای متعلق به دیگری را اجاره کنند و در مقابل استفاده از این طلا، مبلغی را به عنوان اجاره‌بها به مالک بپردازند. سپس این طلای مورد اجاره را به مالک پس بدهد. این توافق صحیح و قانونی محسوب می‌شود.
در شرایطی هم این احتمال وجود دارد که طلافروش برای اینکه ویترین مغازه‌اش متنوع، جذاب و لوکس به نظر برسد، طلای متعلق به دیگری را اجاره کند. در واقع استفاده از این طلا صرفا برای قرار دادن آن در ویترین است و طلا فروش با آن معامله‌ای انجام نمی‌دهد. این توافق نیز مطابق قانون صحیح است.
یکی از موضوعاتی که حقوقدانان در مورد آن برای اجاره طلا اختلاف‌نظر دارند، اجاره دادن طلا و دریافت سود حاصل از کار کردن با آن است.
مطابق قانون مدنی، زمانی که شخصی مالی را اجاره می‌کند، موظف است که در پایان مدت اجاره، همان مال را به مالک پس بدهد. در شرایطی که طلا فروش برای کارکردن با طلا آن را اجاره کند و در ازای کارکردن با طلای متعلق به دیگری به او سود بپردازد، این موضوع ممکن است به عنوان جرم ربا محسوب شود.
در صورت عدم تحویل طلا در موعد مقرر، چه اقدام قانونی می‌توان انجام داد؟
موجر با پایان مدت قرارداد اجاره باید همان طلایی که از مستاجر دریافت کرده است را به ایشان پس بدهد. در واقع مثل یا قیمت طلا یا میزان مشخصی طلا مانند طلایی که از موجر دریافت کرده است، قابل قبول نیست و لزوما مطابق مقررات مربوط به اجاره، مستاجر باید همان طلایی را که از موجر دریافت کرده بود را به ایشان پس بدهد.
در صورتی که با پایان مدت اجاره مستاجر طلای موضوع اجاره را به مالک پس ندهد، چنانچه عیب یا نقصی به طلا وارد شود، در این صورت مستاجر به دلیل به پایان رسیدن مدت اجاره، دیگر به عنوان امین مال موضوع اجاره، محسوب نمی‌شود و حتی بدون تعدی و تفریط مستاجر، اگر آسیبی به طلا برسد، لازم است مستاجر خسارات وارده را جبران کند.
آیا طلای اجاره‌ای را می‌تواند به عنوان وثیقه در وام‌ها استفاده کرد؟
بعضی از اشخاصی که برای دریافت وام اقدام می‌کنند، ممکن است مالی را به عنوان وثیقه نزد وام دهنده قرار دهند. چنانچه وام گیرنده، مبلغ وام را به موقع به طرف مقابل پرداخت نکند، در این صورت وام دهنده می‌تواند این طلا را بفروشد و از محل فروش طلا، طلب خود را وصول کند.
گاهی ممکن است شخصی که قصد دارد مبلغی را از دیگری به عنوان وام دریافت کند، طلای متعلق به شخص دیگری را به عنوان وثیقه قرار دهد. طبق نظر حقوقدانان، مالکیت وام گیرنده نسبت به وثیقه شرط نیست و این شخص می‌تواند با اذن مالک، مال متعلق به او را به عنوان وثیقه قرار دهد.
بنابراین اگر مالک طلا به مستاجر اذن دهد تا طلای متعلق به او را نزد دیگری به عنوان وثیقه قرار دهد، این امکان برای او وجود دارد. در غیر این صورت این شخص نمی‌تواند بدون اذن مالک طلای اجاره‌ای را نزد دیگری قرار دهد.
آیا برای اجاره دادن طلا، می‌توان اجاره بها را به صورت طلا یا دلار تعیین کرد؟
زمانیکه شخصی طلا را به دیگری اجاره می‌دهد، در این صورت مبلغی را به عنوان اجاره بها دریافت می‌کند. مالک و مستاجر طلا می‌توانند با یکدیگر توافق کنند که به جای پرداخته پول، مستاجر مقدار مشخصی دلار به مالک بپردازد. این توافق صحیح است.
در شرایطی که شخصی مقداری طلا را به دیگری اجاره می‌دهد و طرفین توافق می‌کنند که هر ماه مبلغی طلا به عنوان سود یا اجاره به ایشان پرداخت شود، این توافق صحیح نیست و مطابق قانون ممکن است به عنوان جرم ربا محسوب شود. بر اساس قانون مجازات اسلامی و بر اساس نظرات فقها، اگر هر توافقی بین دو یا چند نفر صورت بگیرد و طرفین توافق کنند که در ازای این معامله و توافق، مالی از همان جنس به مالک پرداخت شود، در این صورت این اقدام ربا محسوب می‌شود.
وقتی مالک طلا می‌دهد و توافق می‌کند که هر ماه در ازای این طلا، مقداری طلا به عنوان سود دریافت کند، این اقدام مطابق قانون مجازات اسلامی به عنوان جرم ربا محسوب می‌شود. زیرا مالی که دریافت می شود از همان جنسی است که به طرف مقابل داده شده است. بنابراین نمی‌توان در ازای اجاره طلا، به عنوان اجاره‌بها، مقداری طلا دریافت کرد.
عرف درصد اجاره طلا چقدر است و اجاره هر کیلو طلا چگونه محاسبه می‌شود؟
مطابق شرایطی که برای اجاره دادن طلا مطرح شد، طرفین این امکان را دارند تا به صورت توافقی، مبلغی را به عنوان اجاره‌بها تعیین کنند. در واقع اجاره طلا با توافق موجر و مستاجر مشخص می‌شود. معمولا طلافروشان یا گالری‌هایی که طلا را برای مراسمات چند روزه یا چند ساعته به مستاجر اجاره می‌دهند، علاوه بر مبلغی که به عنوان اجاره‌بها دریافت می‌شود، از مستاجر سفته یا چک نیز به عنوان ضمانت برای پس دادن طلا در موعد مقرر نیز دریافت می‌کنند.
به این نکته مهم توجه داشته باشید که اگر مالک و مستاجر توافق کنند که مقداری طلا مثلا یک کیلوگرم طلا به مستاجر داده شود تا مستاجر با این طلا کار کند و پس از پایان مدت اجاره مقدار مشخصی طلا معادل طلایی که از مالک دریافت کرده است را به ایشان پس بدهد، این توافق اجاره محسوب نمی‌شود و خارج از مقررات اجاره است.
در صورت بروز اختلاف، می‌توان اقدام قانونی کرد؟ به کجا مراجعه کنیم؟
گاهی این احتمال وجود دارد که موجر و مستاجر طلا اختلافاتی با یکدیگر داشته باشند. این اختلاف ممکن است به دلیل عدم پرداخت اجاره‌بها، تعدی یا تفریط مستاجر در طلا موضوع اجاره، فروش طلای موضوع اجاره بدون اطلاع مالک، تلف یا گم کردن طلا اجاره و مواردی از این قبیل باشد. چنانچه طرفین اختلافی در این خصوص داشته باشند، این امکان را دارند تا از طریق مراجعه به مرجع قانونی و مرجع داوری برای حل اختلافاتی که میان آن‌ها ایجاد شده است، اقدامات لازم را انجام دهند.
چگونه می‌توان از سوء استفاده یا تقلب در اجاره طلا جلوگیری کرد؟
اگر جزء آن دسته از اشخاصی هستید که تمایل دارید مقدار مشخصی طلا را از دیگری اجاره کنید، پیش از اجاره دادن طلا باید در خصوص اصل یا تقلبی بودن طلا و سایر مواردی که به قانونی بودن این توافق کمک می‌کند، توجه ویژه‌ای داشته باشید.
در زمان اجاره طلا از این موضوع اطمینان کسب کنید شخصی که طلا را به شما اجاره می‌دهد، خودش مالک طلا باشد و این شخص طلای متعلق به دیگری را به شما اجاره ندهد. در واقع مالک بودن این شخص و احراز مالکیت ایشان، اهمیت ویژه‌ای در مورد صحیح بودن این قرارداد دارد.
نکته دیگری که باید در خصوص اجاره طلا به آن توجه کرد، این است که اگر در رابطه با تشخیص اصل یا تقلبی بودن طلا اطلاعاتی ندارید، حتما از شخصی که در این زمینه تخصص دارد، کمک بگیرید تا امکان سوءاستفاده از این موضوع را به حداقل برسانید.
موضوع دیگری که در رابطه با اجاره طلا اهمیت فراوانی دارد، مشاوره و کمک گرفتن از مشاوران حقوقی و وکلا است. همان‌طور که بیان شد اجاره دادن طلا شرایط حساس و ویژه‌ای دارد و این احتمال وجود دارد که در شرایطی توافق اشخاص، موجب شکل‌گیری جرم ربا شود. یعنی یکی از طرفین با فریب طرف دیگر طلاهای او را به عنوان اجاره دریافت کند و از این طریق موجب ورود ضرر وزیان به ایشان شود. بنابراین قبل‌از اینکه برای اجاره دادن یا اجاره کردن طلا اقدام کنید، باحقوق‌دانان و وکلایی که در این زمینه تجربه و مهارت لازم دارند، مشورت کنید.
آیا اجاره طلا در مراسم‌های مختلف (عروسی، مهمانی‌ها) رایج است؟
استفاده از طلاهای زینتی در مراسماتی مانند عقد، عروسی و مهمانی‌ها رایج است. بسیاری از اشخاص مایل هستند در مراسمات و مهمانی ها از طلا و جواهرات استفاده کنند.
به دلیل بالا رفتن قیمت طلا، در سال‌های اخیر ممکن است اشخاصی انواع طلا مانند انگشتر، النگو، گردنبند، گوشواره و حتی سرویس طلا را برای چند ساعت یا چند روز از مالک اجاره کنند. در این صورت طرفین قرارداد اجاره طلا را با یکدیگر امضا می‌کنند و مدت اجاره، میزان اجاره‌بها و مشخصات طلا موضوع قرارداد را به همراه مشخصات موجر و مستاجر و سایر توافقات آن‌ها در متن قرارداد می‌نویسند. به محض پایان مدت قرارداد، مستاجر باید طلا را به مالک پس بدهد.
نظر شما