به گزارش کردپرس، کردهای سوریه سال‌هاست که به عنوان شهروندان درجه دو شناخته شده‌اند. آنها از حقوق شهروندی در دهه 1960 محروم شدند و بسیاری از آنها آواره شده و از دسترسی به آموزش، مالکیت اموال و سایر حقوق اساسی محروم شدند.
سربست نبی، استاد فلسفه سیاسی کرد سوری که در حال حاضر در اربیل، اقلیم کردستان زندگی می‌کند، به «مدیا لاین» گفت: «من شاید یکی از معدود کردهایی بودم که به حزب حاکم در سوریه تعلق نداشتم و هنوز فرصت داشتم در دانشگاه‌های سوریه تدریس کنم، گرچه به عنوان مخالف حکومت شناخته می‌شدم. اما این دستاوردها هزینه‌ای داشت. »
این در حاشیه نگاه داشتن ریشه در ایدئولوژی حزب بعث داشت که به دنبال سرکوب تنوع قومی به نفع ناسیونالیسم عربی بود. هرگونه تلاش کردها برای ابراز هویت یا درخواست حقوق با سوءظن و سرکوب روبه‌رو می‌شد. نبی در این باره گفت: «شک به این که من یک ملی‌گرای کرد افراطی باشم، در تمام طول زندگی تحصیلی‌ام همراه من بود.»
بسیاری از کردهای سوریه مانند نبی که با این مشکلات روبه‌رو بودند، مجبور شدند به عراق فرار کنند، کشوری که کردها در آن به خودگردانی دست یافته‌اند. طبق گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) در ژانویه 2024، تقریباً 270,000 پناهنده سوری در عراق زندگی می‌کنند که بیشتر آنها کردهای سوریه هستند.
نبی اشاره کرد «من به اقلیم کردستان عراق پناه بردم. خانواده‌ام بعدها به من ملحق شدند. فرزندانم که در اینجا بزرگ شده‌اند، هیچ چیزی از وطن خود و محل تولد پدرشان نمی‌دانند,»
از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال 2011، نیروهای کردی، به ویژه نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)، نقش مهمی در مبارزه با داعش و کنترل مناطق کلیدی در شمال سوریه ایفا کرده‌اند.
هنری بارکی، پژوهشگر ارشد مطالعات خاورمیانه در شورای روابط خارجی آمریکا، در گفت‌وگو با «مدیا لاین» اظهار داشت: «کردها در سوریه به تنهایی با فرهنگ افراط‌گرایی دینی و نژادپرستی حزب بعث مواجه بوده‌اند. سرنوشت آنها را مجبور کرده است که با گروه‌هایی مانند داعش، جبهه‌النصره و دیگر گروه‌های تکفیری مبارزه کنند.»
او اضافه کرد «کردها مسئول نگهداری از 40,000 زندانی داعش هستند، از جمله جنگجویان، زنان و کودکان وابسته به این گروه. اگر ترکیه به تضعیف این نیروها ادامه دهد ، این زندانیان ممکن است فرار کنند و تهدید داعش دوباره در سوریه گسترش یابد,»
ارتباط تاریخی SDF با ایالات متحده در مبارزه علیه داعش، تنش‌هایی را با ترکیه ایجاد کرده است که این گروه را به عنوان شاخه‌ای از PKK یا حزب کارگران کردستان ترکیه می بیند که از سوی برخی کشورها یک گروه تروریستی شناخته شده است.
بارکی گفت: «ترکیه از سال 2016 تاکنون سه بار به مناطق تحت کنترل کردها در سوریه حمله کرده است و مناطق تحت کنترل کردها را به بهانه مبارزه با تروریسم کوچکتر کرده است. ترکیه عضو ناتو، بدون هیچ مانعی به حملات علیه نیروهای کردی ادامه داده است، در حالی که ایالات متحده به آن هیچ واکنشی نشان نداده است. کردها از سوی متحدان خود رها شده‌اند.»
ترکیه همچنین با حمایت از گروه‌های افراطی مانند HTS و ایجاد نیروهای نیابتی مانند ارتش ملی سوریه، تلاش کرده است تا از ایجاد هر شکلی از خودگردانی کردها در مرزهای خود جلوگیری کند.
بارکی توضیح داد: «ترکیه از خودگردانی کردها می‌ترسد. اگر کردهای سوریه به چیزی مشابه ساختار فدرالی عراق دست یابند، احتمال این که کردهای ترکیه نیز چنین چیزی را بخواهند، افزایش می‌یابد. این برای اردوغان یک خط قرمز است.»
خوان سعدون، فعال رسانه‌ای کرد سوری که در حال حاضر در کانادا زندگی می‌کند، به «مدیا لاین» گفت: «اردوغان می‌خواهد افکار امپراتوری عثمانی را احیا کند و این شامل تصرف و کنترل مصر، دریای مدیترانه، یونان و قبرس است. همه این‌ها به خاطر خط لوله‌ها و سلطه منطقه‌ای است، اما کردها مانع اجرای این طرح هستند.»
او همچنین به دوگانگی در موضع غرب اشاره کرد: «طنز ماجرا اینجاست که در حالی که غرب روابط با گروه‌های افراطی مانند HTS را که از القاعده سرچشمه گرفته‌اند، عادی‌سازی کرده است، کردها را به دلیل ارتباطات گذشته با PKK به عنوان تروریست می‌شناسد.»
تهاجم ترکیه همچنین تلاش دارد تا همبستگی کردها را از بین ببرد. سعدون اشاره کرد: «ما، همراه با کردهای ترکیه، یک امتداد اجتماعی، فرهنگی و تاریخی مشترک داریم. مرزهای سیاسی نمی‌توانند آگاهی مشترک ما از تعلق به هویت مان را جدا کنند».
او افزود که نیروهای نیابتی ترکیه در عفرین و سایر مناطق سوریه وضعیت را برای غیرنظامیان پیچیده کرده‌اند: «گروه‌های تحت حمایت ترکیه در عفرین و مناطق دیگر در سوریه جنایات جنگی انجام می‌دهند، مانع بازگشت خانواده‌ها می‌شوند و رفتارهای افراطی مانند گرفتن از جمله جزیه را اجرا می‌کنند.»
خاطرات تلخ کردها از دست دادن‌هایشان نشان‌دهنده شدت وضعیت و ترس از بازگشت داعش است. نبی به یاد می‌آورد: «برادرم یوسف در نبردهای شدید علیه داعش شهید شد و در مقاومت در برابر حمله ترکیه در 2019 در رأس‌العین (سریه کانی) جان باخت. پسرعموی من، حاجی، در نبردها برای آزادسازی رقه از دست داعش شهید شد. ما باید از وقوع چنین اتفاقاتی جلوگیری کنیم.»
با وجود این چالش‌ها، کردها همچنان مقاوم هستند و با چشم‌انداز مشترک برای تعیین سرنوشت خود متحد شده‌اند. بارکی گفت: «فاجعه کردها نمی‌تواند به همین شکل ادامه یابد. باید جایگاه شایسته کردها تضمین شود.»
سعدون درباره دیدگاه مشترک کردهای سوریه گفت: «ما به تاسیس یک منطقه فدرال، مانند منطقه اقلیم کردستان در عراق نیاز داریم. ما همچنین خواهان تامین امنیت و حفاظت از علوی‌ها، دروزها و سایر اقلیت‌ها هستیم.»
با این حال، دستیابی به این رویای بزرگ با موانع بسیاری روبه‌رو است. نبی اظهار داشت: «من آرزو دارم به کشورم بازگردم و در فعالیت سیاسی مشارکت کنم. اما بازگشت به کشوری که تحت سلطه یک جنبش سیاسی-دینی است، بسیار دشوار است. احتمالاً در کنار مخالفان خواهم بود و همچنان با هر تمایلی به سمت استقرار یک حکومت مذهبی استبدادی در سوریه مبارزه خواهم کرد.»
مبارزه کردها برای به رسمیت شناخته شدن هویتشان، برابری و حفظ امنیت آنها ادامه دارد و شاهدی بر وجود روح مقاومت آنها در برابر سختی‌هاست. همانطور که نبی اشاره کرد: « وضعیت کنونی نیاز به پایداری و همبستگی جهانی دارد. بدون آن، کردها در چرخه‌ای از جنگ و به حاشیه راندن شدن گرفتار خواهند شد.»
منبع: خبرگزاری مدیا لاین
نظر شما