به گزارش کردپرس، مسعود بارزانی، رئیس حزب دمکرات کردستان عراق در روز شانزدهم ژانویه امسال، با مظلوم عبدی، فرمانده کل نیروهای دموکراتیک سوریه، در پیرمام اربیل دیدار کرد. این دیدار که مدت‌ها انتظار می‌رفت انجام شود، مورد استقبال تمامی طیف‌های سیاسی و ایدئولوژیک کرد در منطقه و فراتر از آن قرار گرفت.

دفتر بارزانی اعلام کرد که آنها در مورد «اتخاذ موضع مشترک» برای «صیانت از حقوق [کردها]» از طریق گفتگو با مقامات جدید سوریه گفتگو کرده‌اند. عبدی نیز در پستی در شبکه اجتماعی ایکس، با تأکید بر مضامین «اتحاد کردها» و دستیابی به حقوق «به صورت مسالمت‌آمیز» این موضوع را تکرار کرد. این دیدار نشان داد که علی‌رغم اختلافات تاریخی و سیاسی، رهبران کرد در صورت لزوم می‌توانند زمینه‌ای مشترک بیابند.

اما این نزدیکی بین دو نیروی غالب کرد چه دستاوردی می‌تواند داشته باشد؟ گزارش‌ها حاکی از آن است که این بحث‌ها، در میان موارد دیگر، بر دو اولویت متمرکز بود: توقف حملات ترکیه به شمال شرقی سوریه و تضمین خودگردانی کردها در سوریه.

کردها با توجه به واقعیت‌هایی که با آن مواجه بوده و تلاش‌هایی که در حال انجام است، باید بر یک رویکرد متمرکز شوند: تقویت وحدت، ایجاد بازدارندگی در مقابل خصومت‌های ترکیه و استفاده از فشار خارجی.

ایجاد وحدت داخلی

وحدت بین کردهای سوریه برای تقویت موقعیت آنها ضروری است. با توجه به ماهیت به هم پیوستگی سیاست کردها در عراق، سوریه و ترکیه، گفتگوی مستمر بین بارزانی و عبدی یا نمایندگان آنها بسیار مهم است.

یک نتیجه عملی این ملاقاتها، ادغام شورای میهنی کرد، همسو با حزب دمکرات کردستان تحت رهبری بارزانی، در اداره خودگردان شمال شرقی سوریه خواهد بود. علاوه بر این، نیروهای SDF و نیروهای امنیتی محلی کرد سوریه باید نیروهای پشمرگه روژ همسو با  شورای میهنی کرد سوریه را در خود جای دهند.

کامران حاجو، مقام ارشد  شورای میهنی کرد سوریه، در این مورد اظهار داشت که ادغام گروهش در اداره خودگردان کردی در سوریه می‌تواند به کاهش نگرانی‌های ترکیه در مورد حکومت کردها در شمال سوریه کمک کند. با این حال، او اعتراف کرد که «هیچ تضمینی وجود ندارد.» این اولین تلاش برای ایجاد وحدت بین گروه‌های وابسته به  شورای میهنی کرد سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه نیست زیرا دست کم دو توافق در گذشته در این خصوص شکست خورده بود. موفقیت در مذاکرات و توافقها، به تعهد متقابل و تمایل به سازش بستگی دارد.

ایجاد یک جبهه واحد کرد در سوریه، نه تنها موقعیت سیاسی آنها را تقویت می کند بلکه جایگاه آنها را در نیز میان متحدان غربی که بر اتحاد درصفوف کردها تاکید می کنند، بهبود می بخشد. ایالات متحده به کردهای سوریه به عنوان شریک اصلی محلی خود در مقابله با دولت اسلامی (داعش) در سوریه متکی است.

ایجاد بازدارندگی در مقابل خصومت ترکیه

استراتژی دوم، بازدارندگی در مقابل ترکیه برای جلوگیری از ادامه سیاست‌های تهاجمی خود علیه کردهای سوریه است.

عبدی در مصاحبه ۱۹ ژانویه با العربیه فاش کرد که از بارزانی خواسته است تا با ترکیه برای توقف حملات آن تعامل کند.

تبدیل رابطه خصمانه بین دولت ترکیه و جنبش گسترده‌تر کرد به تعامل و همکاری، یک هدف چالش برانگیز است اما غیرممکن نیست.

تحولات اخیر، مانند از سرگیری گفتگو بین ترکیه و حزب کارگران کردستان  یا پ.ک.ک، به ویژه با توجه به اینکه ترکیه  نیروهای دموکراتیک سوریه را از اقمار پ.ک.ک می داند، امیدوار کننده است. اگرچه اغراض رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، همواره با شک و تردید همراه بوده، با این حال، آتش بس موقت یا توافق محدود می تواند وضعیت را در سوریه تثبیت کند و از حملات بیشتر ترکیه جلوگیری کند.

اگرچه ممکن است روند صلح میان ترکیه و پ.ک.ک نتیجه ملموسی به همراه نداشته باشد، حداقل برای کردهای سوریه مقداری زمان می خرد. حتی یک تغییر کوچک در سیاست ترکیه می تواند تأثیر قابل توجهی بر بقای مدیریت تحت رهبری کردها در سوریه داشته باشد.

این برهه، برای جنبش کردها، از جمله پ.ک.ک، مستلزم گرفتن تصمیمات عملگرایانه است. حفظ خودگردانی کردها در سوریه ممکن است مستلزم سازش‌هایی برای جلوگیری از پیامدهای فاجعه‌بار حملات مداوم پهپادهای ترکیه و شبه‌نظامیان ارتش ملی سوریه تحت حمایت ترکیه باشد.

اعمال فشار خارجی

فشار دیپلماتیک از سوی قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای سومین عنصر حیاتی برای حفظ کردهای سوریه است. ایالات متحده، کشورهای اروپایی باید از نفوذ خود برای ترغیب ترکیه به توقف عملیات نظامی خود استفاده کنند.

به نظر می رسد که آنکارا بر تغییرات احتمالی در سیاست ایالات متحده تحت دولت جدید ترامپ - مانند خروج از سوریه یا توافق برای انتقال کنترل مناطق تحت کنترل به ترکیه و نمایندگان آن – حساب باز کرده است.

با این حال، حمایت دموکراتها و جمهوریخواهان از کردهای سوریه در واشنگتن همچنان به قوت خود باقی است. در جریان جلسه تأیید سنا برای انتخاب مارکو روبیو، به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا، او و کریس ون هولن، سناتور دموکرات، حمایت قوی خود را از نیروهای کرد سوریه ابراز کردند و به ترکیه نسبت به ادامه اقدامات نظامی علیه کردهای سوریه هشدار دادند.

کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده، می توانند نقش کلیدی در میانجیگری بین ترکیه و کردهای سوریه ایفا کنند. ادغام  شورای میهنی کرد سوریه در حکمرانی تحت رهبری کردهای سوریه در شمال شرق این کشور، می تواند نگرانی های ترکیه را کاهش دهد و موقعیت نهاد متحد کرد را به عنوان شریک قابل اعتمادی برای ثبات در منطقه تثبیت کند.

دستیابی به توافق با کردها می تواند ثبات داخلی ترکیه را بهبود بخشد، تهدیدات گروه هایی مانند داعش و سایر نیروهای بی ثبات کننده در سوریه را کاهش دهد و نفوذ آنکارا را در سوریه و منطقه گسترده تر کند، و همزمان مزایای تجاری و سرمایه گذاری را برای ترکیه نیز در پی دارد.

فشار غربی برای تسهیل تعامل کردها با دمشق و تشویق مقامات جدید سوری برای پذیرش میزانی از استقلال کردها در مدیریت مناطق تخت کنترل خود و به رسمیت شناختن حقوق فرهنگی آنها بسیار مهم خواهد بود. بهبود روابط با آنکارا، اهرم نفوذ کردها را با دمشق را نیز افزایش می دهد و نیاز کردها به مذاکره صرفاً بر اساس شرایط دمشق را کاهش می دهد.

لحظه بحرانی برای کردها

سهم کردها در التهابات منطقه بالاست. این لحظه شباهت عجیبی به اوایل قرن بیستم دارد که نقشه سیاسی خاورمیانه، به بهای از بین رفتن آرزوهای کردها، دوباره ترسیم شد. امروز، در حالی که منطقه در حال گذار به مرحله دیگری است، کردها هم فرصت‌ها و هم چالش‌هایی پیش رو دارند.

کردها برخلاف گذشته، اکنون دو منطقه خودگردان در عراق و سوریه را اداره می‌کنند، دارای نیروهای مسلح سازمان‌یافته بوده و شبکه گسترده‌ای از روابط خارجی و مشارکت‌ها را برای خود ایجاد کرده است. این تحولات منابع و ابزارهایی برای هدایت پویایی‌های منطقه‌ای کنونی در اختیار کردها قرار داده است.

با این حال، تهدیدات همچنان قابل توجه است. قدرت‌های منطقه‌ای مانند ترکیه، عراق و سوریه، همچنان برای حفظ تسلط، از اختلافات بین کردها سوء استفاده می‌کنند. کردها، با توجه به واکنش‌های گسترده مردمی و نخبگان در رسانه‌های کردی، می‌خواهند وحدتی که توسط بارزانی و عبدی به نمایش گذاشته شد، فراتر از حرکات نمادین به اقدامات عملی تبدیل شود.

در واقع، اگر کردها می‌خواهند دستاوردهای خود را حفظ کنند و موقعیت خود را در میان تحولات منطقه‌ای تقویت کنند، باید با هم کار کنند. فروپاشی مدیریت تحت رهبری کردها در سوریه می‌تواند سندی برای برخی پایتخت ها مانند بغداد باشد تا فشار بر منطقه کردستان عراق را تشدید کنند و احتمالاً منجر به سقوط آن شود.

انتخاب‌های امروز آینده را برای کردها شکل خواهد داد. یا آنها از این لحظه برای تحکیم نقش خود در منطقه استفاده می‌کنند یا خطر سرکوب و به حاشیه رانده شدن مجدد را متحمل می‌شوند. از نظر میلیون‌ها شهروند کرد، دیدار بارزانی و عبدی یک شروع امیدوارکننده است اما دستیابی به پیشرفت پایدار مستلزم داشتن چشم‌انداز استراتژیک، پذیرش سازش و اقدام جمعی است.

منبع: نیو ریجن

نویسنده: محمد صالح، پژوهشگر مسائل کردها در موسسه تحقیقات سیاست خارجی فیلادلفیا