خبرگزاری کردپرس _ «ور» به معنای گلیم، واژه اصیل و قدیمی دیار ماست. درباره قدمت آن چندان نمی‌دانیم، زیرا نمونه‌های تاریخی و قدیمی در دست نداریم. قدیمی‌ترین نمونه‌های موجود شاید حداکثر مربوط به چند دهه پیش باشند. مردم در خانه‌هایشان نمونه‌های قدیمی را نگاه نمی‌دارند و می‌دانیم که همه مردم مدام اسباب و اثاثیه‌شان را مطابق مُد روز نو می‌کنند. لذا برای وجود نمونه‌های قدیمی‌تر و یا تاریخی باید منتظر کشفیات تاریخی و باستانی باشیم. اما با توجه به الواح چیاگاوانه، و نیز شرایط دامپروری که به لحاظ تاریخی تا چند هزار سال پیش هم قابل اثبات است، باید حدس زد و پذیرفت که احتمالاً ور آریوناوا سابقه‌ای چند هزار ساله داشته باشد.

تا چند دهه پیش که مردم هنوز به زندگی‌های نوین که در آن، قالی و سپس فرش ماشینی و موکت جای گلیم را نگرفته بودند، ور و حصیر، زیرندازهای مهمی بودند. ور بادوام و گرم بود و علاوه بر زیرانداز، به جای بالاپوش حیوانات در زمستان هم استفاده می‌شد. احتمالاً مردم موقعی که _کیونوونو_ (کهنه و نو) می‌کردند، ورهای کهنه خود را صرف استفاده حیوانات و مخصوصاً الاغ‌ها و قاطرهای بارکش می‌کردند. اصطلاح _جل‌وور_ که یکی دو نسل پیش قدیمی‌ها به شوخی به معنای لباس پوشیدن به کار می‌بردند، ناظر به همین است.

ور آریوناوا رنگ‌های خودرنگ و طبیعی داشته که معمولاً از پوست گردو، روناس، وسمه، پوست بلوط، پوست انار، و غیره تهیه می‌شده و ویژگی بارز و ممتاز ور آریوناوا بوده است. این در حالی است که گلیم‌های امروزی نقاط دیگر، عمدتاً از رنگ‌های شیمیایی استفاده می‌کنند و شاید سابقه‌ای در بهره‌گیری از رنگ‌های طبیعی هم نداشته‌اند.

ور آریوناوا نقش و نگارهای اصیل دارد و بر اساس تحقیقات مربوط به نقش و نگارهای گلیم ایرانی، شاید بتوان قدمت نقش و نگارهای آخرین ورهای به جای مانده را تا دوره قاجار اثبات کرد.

عدم ثبت ملی ور اصیل آریوناوا شاید تنها به واسطه غفلت بوده است. به همین ترتیب، پیشتازی دیگر شهرها در ثبت گلیم به نام خود، احتمالاً به واسطه بیش‌فعالی و نفوذ اداری بوده است، زیرا نه گستردگی دامپروری دارند و نه آن اصالتی که در کیفیات مختلف ور آریوناوا دیده می‌شود. البته، ما از اقدامات انجام شده در هر جایی استقبال می‌کنیم؛ زیرا کمکی به گسترش هنر و اقتصاد صنایع دستی ایران‌زمین است و این، طبیعتاً، باعث خوشحالی ماست.

ور آریوناوا در سال‌های اخیر با همت هنرمندان و برخی استادان دلسوز گلیم‌بافی دوباره رونق یافته است.

توجه کافی به ور آریوناوا می‌تواند از چند جهت مهم باشد: یکم اینکه احیای یک اصالت تاریخی است؛ دوم اینکه گسترش یک هنر ارجمند است؛ سوم اینکه صرفه اقتصادی دارد و می‌تواند سبب اشتغال مردم رنجدیده و بسیار ستمدیده دیار ما باشد؛ و سرانجام اینکه منطقه ما متمرکز بر دامپروری است و بیش از هر جای دیگر در این زمینه فعال است و لذا دلیلی ندارد که این همه پشم به صورت خام به جاهای دیگر و یا احیاناً خارج از کشور صادر شود تا با اندک پردازشی روی آن، با چندین برابر قیمت به خودمان بفروشند. در نتیجه، می‌توان گفت که کمک به صنایع دستی و ماشینی مبتنی بر پشم منطقه، صرفه اقتصادی و بلکه مزیت نسبی و رقابتی دارد.