به گزارش کردپرس، نشریه ریزن با اشاره به توافق روز 10 مارس 2025 میان احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه و ژنرال مظلوم عبدی، فرمانده کل نیروهای دموکراتیک سوریه یا  (SDF)نوشت: این توافق که میان دو رهبر با ویژگیهای متفاوت امضا شد، بسیار غیرمنتظره بود.  مظلوم عبدی یک رهبر شورشی کرد است که ارتشی سکولار را رهبری می‌کند که دارای واحدهای نظامی زنانه بوده و در کنار ارتش ایالات متحده می‌جنگد. در مقابل، الشرع که قبلاً به عنوان ابو محمد الجولانی شناخته می‌شد، یک عضو سابق القاعده است که اکنون دولت اسلام‌گرای جدید دمشق را رهبری می‌کند.

با این حال، این دو نفر که لباس‌های نظامی خود را با کت‌وشلوارهای نامتناسب عوض کرده بودند، روز دوشنبه با لبخند جلوی دوربین دست یکدیگر را فشردند. آن‌ها حداقل در اصل، به توافقی دست یافته‌اند که طبق آن نیروهای دموکراتیک سوریه در دولت جدید ادغام خواهند شد و در مقابل، الشرع حقوق کردها را به رسمیت خواهد شناخت. جزئیات دقیق این توافق قرار است تا پایان سال ۲۰۲۵ توسط یک کمیته تازه‌تأسیس تنظیم شود.

نقش ایالات متحده در توافق

این توافق، تلاشی از سوی گروه‌های جنگ‌زده سوری برای پایان دادن به خشونت در کشور است. همچنین یک پیروزی برای دیپلماسی پشت‌پرده ایالات متحده محسوب می‌شود. به گفته منابع خبری، دولت آمریکا نقش بسیار مهمی در این مذاکرات ایفا کرده است. حتی میانجی گران آمریکایی در جلسه حضور داشتند.

تصاویر منتشرشده نشان می‌دهند که عبدی با یک بالگرد نظامی آمریکایی و با اسکورت نیروهای ایالات متحده به دمشق پرواز کرده است. همچنین، ژنرال مایکل کوریا، فرمانده نیروهای آمریکایی در خاورمیانه، هفته گذشته از سوریه بازدید کرد و با رهبران SDF دیدار داشت.

دونالد ترامپ مدت‌هاست که خواستار خروج نیروهای آمریکایی از سوریه بوده است اما تلاش قبلی او در اکتبر ۲۰۱۹ به یک فاجعه خونین تبدیل شد. در آن زمان، ترکیه اعلام ترامپ را چراغ سبزی برای حمله به  نیروهای کرد سوریه تلقی کرد و درگیری‌های شدیدی رخ داد. در نهایت، عناصر تندرو در دولت ترامپ با بازی‌های پشت‌پرده مانع خروج کامل نیروهای آمریکایی شدند.

با این حال، توافق بین SDF و دولت مرکزی سوریه اکنون ممکن است بهترین فرصت برای خروج آبرومندانه ایالات متحده باشد. حتی شبکه تلویزیونی سوریه گزارش داده است که این توافق مستقیماً در پاسخ به دستور ترامپ به ژنرال‌های آمریکایی برای خروج از سوریه امضا شده است.

مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای گفت:
«ایالات متحده از توافق اخیر بین مقامات موقت سوریه و نیروهای دموکراتیک سوریه برای ادغام شمال شرق در سوریه متحد استقبال می‌کند.»

وی همچنین تأکید کرد که آمریکا از «گذار سیاسی مبتنی بر حکمرانی غیرطایفه‌ای حمایت می‌کند اما با نگرانی به خشونت‌های اخیر علیه اقلیت‌ها نگاه می‌کند.»

خشونت علیه علویان و تأثیر آن بر توافق

مسئله حساس در این توافق، کشتار جمعی علویان در هفته گذشته است. برخی رسانه‌های خارجی ابتدا به‌اشتباه گزارش دادند که قربانیان این حملات مسیحیان بودند اما در واقع آن‌ها علویان بودند.

بشار اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه از اقلیت علوی بود که حدود ۱۰ درصد از جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهد. در پی ناآرامی‌های اخیر، الشرع علیه «بقایای حکومت اسد» اعلام جنگ کرد و هوادارانش بین ۴۲۰ تا ۱۳۸۳ غیرنظامی را قتل‌عام کردند.

 جنایات جنگی اخیر احتمالاً دو طرف را بیش از پیش به سوی توافق سوق داد. الشرع مدعی شده که این قتل‌عام‌ها توسط عناصر خودسر انجام شده‌اند، اما تحلیلگران معتقدند که این نشانه‌ای از ضعف او در کنترل کامل قدرت است.

در همین حال، کردها دریافتند که هرگونه درگیری با دمشق می‌تواند به فاجعه‌ای بزرگ برای جامعه کرد منجر شود، بنابراین مصلحت در این بود که مذاکره کنند و به توافق برسند.

صلح ترکیه و کردها و تأثیر آن بر سوریه

همزمان با مذاکرات بین SDF و دمشق، مذاکرات صلح جدیدی بین ترکیه و کردها نیز آغاز شده است. عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان یا  (PKK) که در زندان ترکیه به سر می‌برد، ماه گذشته بیانیه‌ای صادر کرد و از کردهای شورشی خواست سلاح‌های خود را زمین بگذارند.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه پس از امضای توافق بین الشرع و عبدی، از این توافق استقبال کرد و آن را «پیروزی‌ برای تمام برادران و خواهران سوری ما» خواند.

چالش‌های پیش روی توافق

با وجود امضای توافق، سوالات بسیاری درباره آینده آن باقی مانده است:

• این توافق مقرر کرده که تمام میادین نفتی سوریه به دولت مرکزی بازگردانده شوند، اما SDF  تمایلی به از دست دادن این منبع کلیدی درآمد خود ندارد.
• همچنین، توافق وعده داده که آوارگان به خانه‌های خود بازگردند، اما برخی از افرادی که دولت الشرع را تشکیل داده‌اند، خود از جمله کسانی بوده‌اند که کردها را در گذشته سرکوب کرده‌اند.
• برخی گروه‌های داخل SDF نگرانند که این توافق حقوق زنان مبارز کرد را تضمین نکرده است. سخنگوی یک سازمان فمینیستی تاکید کرد گفته که « باید حقوق زنان در این توافق تصریح می‌شد.»

اختلافات بر سر قانون اساسی جدید

نخستین تنش پس از توافق، روز پنجشنبه، سه روز پس از امضای توافق رخ داد. الشرع قانون اساسی موقت را امضا کرد که قرار است تا زمان برگزاری انتخابات اجرایی شود. هرچند این قانون اساسی به‌طور رسمی آزادی ادیان و تفکیک قوا را تضمین کرده است اما در عین حال، اسلام را «منبع اصلی قانون‌گذاری» معرفی می‌کند و مجلس نمایندگان را با شورایی منصوب‌شده توسط الشرع جایگزین کرده است.

رهبران سیاسی SDF به‌شدت با این قانون اساسی مخالفت کرده و آن را «بازتولید استبداد در شکلی جدید» خوانده‌اند. آن‌ها تأکید دارند که قانون اساسی سوریه باید بر اساس یک اجماع ملی واقعی تنظیم شود، نه توسط یک فرد خاص.

آیا خروج نیروهای آمریکایی قطعی است؟

با وجود این توافق، نیروهای آمریکایی هنوز سوریه را ترک نکرده‌اند و به نظر نمی‌رسد که بلافاصله این کار را انجام دهند. با این حال، موضع کلی ترامپ در قبال سوریه همچنان واضح است:
«ایالات متحده نباید هیچ دخالتی داشته باشد. این جنگ ما نیست. بگذارید خودش حل شود. دخالت نکنید!»

منبع: نشریه ریزن