به گزارش کردپرس، روی گنج زندگی می کنند اما دستانشان خالی است و آینده شان نامعلوم. کنارشان بزرگ‌ترین مجموعه اقتصادی کردستان هست پر از سود… اما این سود برای عده ای است و بس. دام‌هایشان تلف می شوند و جوانانشان به دلایل نامعلوم مبتلا به سرطان شده و فوت می کنند. عده ای دیگر هم با بیماری‌های پوستی دست به گریبان اند و رنجی می کشند که حد ندارد. قرار بود وضعیت منطقه را سروسامان دهد و توسعه آمیز باشد اما نه خبری از توسعه شد و نه سری سامان گرفت! به گفته خودشان هرکسی بشنود که درست کنار دستشان سالانه پنج میلیون تن طلا استخراج می شود هرگز فکر محرومیت منطقه به ذهن اش خطور نمی کند. معدن طلای ساریگونی قروه؛ معدنی که پنجاه درصد از طلای کشور را تولید می کند. معدنی که قرار بود مرهمی بر زخم مردم و منطقه باشد حالا تبدیل شده به بلا… بلایی که این طلا سر روستاهای اطراف آورده و به جای بهسازی خانه ها فقط ترک خوردگی و ویرانی را نصیبشان کرده به طوری که هر لحظه نگران تخریب منازل خود هستند. بلای این طلا تنها به همین جا ختم نمی شود بلکه سراغ احشام هم رفته و دام های مردم روستاها را به بستر مرگ کشانده و پرندگان را هم به آغوش خاک سپرده. باغاتشان یا محصول نمی دهند و خشک شده اند یا محصولشان با شائبه آلودگی به آرسنیک در بازار خریداری ندارد. قرار بود در ازای این همه بلا حداقل اشتغال زایی داشته باشد و جوانان بومی منطقه را به کار بگیرد اما غیر هرآنچه قرار بود انجام شد. با همه این مشکلات حالا مردمی مانده اند که نه راه پس دارند و نه راه پیش… هرچقدر هم از بلای این طلا می گویند نه گوش شنوایی هست و نه حس مسئولیتی که فریادرس مردم باشد. بلای طلا در قروه روز به روز شدت می گیرد و به تاراج می برد سرمایه ملی که هفتاد درصد آن برای قزاق هاست و سی درصد باقیمانده هم از آنِ کسانی است که هیچ دغدغه ای برای مردم و شهرستان ندارند. این معدن طلا که بیشتر به معدن بلا می خورد هر بار در لیست وعده های انتخاباتی و شعارهای مدیران می نشنید و این چرخه در هر دوره ادامه دارد و به دوره بعد می رسد اما دریغ از تغییر و تحولی که باید صورت گیرد. هر نماینده ای در هر دوره ای که روی کار می آید دست روی این معدن می گذارد و از مشکلات آن می گوید. مشکلاتی که این بار نماینده مردم قروه و دهگلان در مجلس دوازدهم به آن پرداخته است و در تلاش برای واکاوی مسایل مرتبط به معدن طلاست.
آسیب نگاه صرف اقتصادی به معادن
«محمدرسول شیخی زاده» در همین زمینه در یک برنامه تلویزیونی در شبکه کردستان به مشکلاتی که معدن طلای ساریگونی دارد اشاره کرد. «این معدن هزار و ۹۰۰ نیروی کار دارد و سالانه پنج میلیون تن طلا استخراج می کند که با این احتساب پنجاه درصد تولید طلای کشور از معدن طلای ساریگونی قروه است. باوجود چنین امتیازی اما این طلا شده بلا در شهرستان و جز ضرر و زیان هیچ سودی برای مردم و منطقه ندارد».
او بارها از نفوذ آرسنیک و فلزات سنگین طبق آزمایشات خصوصی به خاک و آب منطقه گفته و از یکسری سودجویی ها پرده برداشته است. «چهل میلیارد تومان از قبل معدن طلا در یکی از بانکهای استان سپرده گذاری شده تا به متقاضیان وام اشتغال در کردستان تا سقف سیصد میلیون تومان به صورت قرض الحسنه داده شود اما پرداخت این تسهیلات به جای اینکه برای متقاضیان بومی در استان باشد به یکسری اشخاص غیربومی و خارج از استان رسیده به طوری که از لیست ۶۲ متقاضی وامی که از طرف معدن به بانک معرفی شده اند تنها دو متقاضی بومی یکی از بهانه و دیگری از قروه هستند و مابقی همه غیربومی اند».
به گفته «شیخی زاده» در مبحث معادن باید در سه حوزه «اقتصادی، حفظ سلامت و محیط زیست، جامعه محلی» توجه شود. «امروز ما شاهدیم که در تمامی معادن منافع اقتصادی ارجحیت دارد به مابقی حوزه ها که یا توجه نمی شود یا اگر می شود مقطعی است و ناچیز در مقابل مشکلاتی که مردم دارند. در همین پنج شش ماه اخیر به خاطر عدم رعایت نکات ایمنی و زیست محیطی جوانی به دلیل ابتلا به سرطان فوت کرد یا جوانی به دلیل نبود ایمنی در سنگ شکن از دست رفت یا یکی دیگر که زیر ماشین سنگین کشته شد. تمام این ها برای این است که بهره برداران صرفاً به منافع اقتصادی توجه می کنند نه چیز دیگر».
او به نبود شفافیت در معدن اشاره و از اینکه بهره برداران نسبت به حقوق مردم مسئولیتی احساس نمی کنند انتقاد کرد. «بهره برداران معدن هیچ حساب کتابی شفاف ندارند و به هیچ کس و هیج جا پاسخ گو نیستد و هیچ کسی نتوانسته تا حالا از این معدن داران در رابطه با مسایل اجتماعی و مطالبات و مسئولیت اجتماعی و حق و حقوق مردم و حتی دولت مطالبه کند».
این نماینده مجلس از نقص قانون در ایجاد تعادل میان سه حوزه «اقتصادی، حفظ سلامت و محیط زیست، جامعه محلی» گفت. «این نقصی بود در نارسایی قانون و برای همین بحث اصلاح قانون معادن در دستور کار مجلس هست تا بتوان تعادل در این سه حوزه را ایجاد کرد. مخصوصا در حوزه جامعه محلی که امروز هیچ گونه حقی در سیاست گذاری ها و نحوه برداری و اکتشافات ندارند و فقط تخریب و مشکلات نصیبشان می شود که منجر به نگرانی آنان شده است».
«شیخی زاده» گریزی هم داشت به آلودگی زیست محیطی معدن. «در مسایل اجتماعی و مسایل زیست محیطی مردم خواهان شفافیت اند این طور نیست که من بگویم مشکلی وجود ندارد و مردم هم قبول کنند چرا که آنان درخواست سند و مدرک می کنند. وقتی جوانی مبتلا به بیماری سرطان می شود مردم علت را خواهانند و باید هرآنچه سلامت و جان مردم را به خطر می اندازد شفاف بیان شود».
او از اقدام دانشگاه علوم پزشکی کردستان برای بررسی مسایل بهداشتی و زیست محیطی مناطق اطراف معدن خبر داد. «در چند روز گذشته دانشگاه علوم پزشکی اکیپی برای بررسی مسایل بهداشتی و زیست محیطی معدن طلا اقدام کرده و همین طور معاون پژوهشی دانشگاه هم نشستی درباره عوامل ایمنی داشته، لذا از همین ابتدا به همه کسانی که می خواهند در این حوزه کار کنند توصیه دارم که بدون دخالت عواملی که در معدن منافعی دارند کار را انجام دهند».
واماندگی در اعلام آلودگی
باوجود اینکه تمامی شواهد و اظهارات مردم منطقه نشان از آلودگی زیست محیطی و فعالیت مخرب معدن طلا دارد اما متولیان مرتبط همچنان تأکید دارند یا آلودگی نیست یا اگر هست خطر چندانی ندارد. درست همانند معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان که گرچه تایید می کند آلودگی در منطقه هست اما معتقد است آلودگی آب منطقه به گونه ای نیست که مضر باشد!
به گفته «فرزام بیدارپور» توسط خود معدن طلا از سال ۱۳۹۰ که فعال شده آزمایشات متعددی در طول این چند سال صورت گرفته اینکه بخواهیم سهم ها را مشخص کنیم که چقدر از آلودگی مربوط به معدن است و چقدر به شرایط توپوگرافی یا خود شرایط محیط منطقه، نیاز به بررسی پژوهشی دارد. اما چیزی که مشخص هست میزان برداشت آبی است که برای بخش کشاورزی انجام می شود. مسلماً باقیمانده آب سطح آلودگی بالاتری خواهد داشت که در همه جای استان این مسئله در ازمایشات دیده شده که فلزات سنگین عمدتاً در بعضی از روستاها افزایش یافته که بلافاصله برای پیگیری و رفع نقص اقدام شده است».
او با بیان اینکه درباره معدن طلا و دیگر معادن حتی وقتی خاک منطقه درستکاری و تخریب می شود بلافاصله فرسایش آبی و بادی خواهیم داشت و در آب های زیرزمینی هم فلزات سنگین بالا می رود و این طبیعی است، تأکید کرد که باید بتوان ریسک ها را کاهش داد و به طور مرتب آب را رصد و پیگیری کنیم.
مطابق سخنان «بیدارپور» چهار روستای اصلی در منطقه معدن طلا هست که جمعیتی بیش از هزار و ۳۰۰ تَن دارند که آب آنان به شکل های مختلف همانند سیار یا از طریق مجتمع ها یا فیلتر کردن از لوله های که تصفیه می شوند، تأمین است. لذا از مردم درخواست می شود از همین لوله تصفیه ای که برای آب اشامیدنی تعریف شده جهت مصارف غذایی استفاده کنند.
او به راهکار اصلی برای جلوگیری از آسیب های آلودگی اشاره کرد. «کارهای پژوهشی در حال انجام بوده اما بهترین کار این است که در آن منطقه باتوجه به اینکه خود معدن وجود دارد، مناطق نزدیک را خریدا ری کند و از کارهای کشاورزی و دامداری جلوگیری شود».
«بیدارپور» گرچه تأکید دارد با دستکاری خاک میزان فلزات سنگین در آب افزایش می یابد اما معتقد است آب آشامیدنی منطقه در رنج نرمال بوده و مشکلی ندارد. «در این سال ها به طور مرتب آزمایشات مستمر داشته ایم و در آخرین نتایج نشان داده شده که آب آشامیدنی منطقه در رنج نرمال بوده و مشکلی ندارد.
او در خصوص مشکلات پوستی که مردم را درگیر کرده هم گفت که «در مورد مشکلات پوستی براساس ارقامی که گرفته شده خیلی تفاوت معناداری بین این بیماری و موارد آلودگی آب دیده نشد. البته این نتیجه فعلاً تا این لحظه بوده و نباید فراموش کرد که آب ها و قنات های که در منطقه وجود دارند به مرور با افزایش میزان فلزات سنگین مواجه هستند».
سند نبود آلودگی معدن طلا ارائه شود
در پاسخ به سخنان معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، نماینده مردم قروه و دهگلان چنین گفت که «آب شرب مصرفی روستاها از وینسار و جاهای دیگر منتقل می شود لذا آزمایشی که باید در آن منطقه صورت گیرد روی آبی است که برای موارد دیگر و شست و شو مصرف می شود. یعنی همان آبی که در آبهای زیرزمینی منطقه وجود دارد».
«محمدرسول شیخی زاده» در واکنش به این سخن که با انجام کارهای کشاورزی میزان فلزات سنگین در آب بالا می رود؛ بیان کرد که «در اطراف معدن حتی قبل از شروع به کار معدن طلا یک متر زمین آبی در منطقه نبوده که بخواهند از آب زیرزمینی استفاده کنند الان هم زمین های آبی وجود ندارد. لذا خواهش می کنم از مسئولان علوم پزشکی سند همین کارهای آزمایشگاهی و نتایج مرتبط به سلامت منطقه را در اختیار مردم قرار دهند تا مردم هم بدانند. ما می گوییم مشکل هست خب با مستندات ثابت کنند که مشکلی نیست».
او همچنین تأکید کرد که «خود مردم با آزمایشی که توسط متخصصان خارج از استان انجام داده اند ثابت کردند که آب منطقه مشکل دارد. خب ماهم در مقابل مردم آزمایش کنیم و اطمینان دهیم که مشکلی نیست».
«شیخی زاده» یادآور شد «اطمینان دارم در استحصالی که براثر سیانور دارد اتفاق می افتد، آبی که آنجا هست از اساس آرسنیک دارد و برای استخراج طلا استفاده می شود منجر به افزایش فلزات در آن شده و این چیزی نیست که منکر شویم».
براساس سخنان او «مردم نگران آینده هستند که اگر یک روزی معدن تمام شود بعداً به خاطر تخریب ها و آلودگی ها نتوانند کاری کنند. هرچند برابر قانون معدن داران باید به فکر ایجاد مراکز صنعتی و صنایع فراوری باشند که بعداً مردم بیکار نشوند. قانون مشخص است چرا توجه نشده مگر نباید همه جوانب دیده شود؟ این ظلم به مردم است که فقط به فکر منافع اقتصادی بهره بردار باشیم و مردم را نبینیم».
«شیخی زاده» گریزی هم داشت به نیروهای کار در معدن طلا. «براساس گزارش خود معدن ۱۹۵ نیروی خارجی در معدن کار می کنند در حالی که ما قرار بوده سرمایه گذار خارجی داشته باشیم نه نیروی کار. چرا به جان آن ۱۹۵ تَن از جوانان بومی خودمان بهره برده نشده است؟».
او همین طور از در دسترس نبودن سرمایه گذار معدن طلا به شدت انتقاد کرد. «من به عنوان نماینده مجلس هنوز نتوانسته ام سرمایه گذار را ببینم چرا چون اگر من او را ببینم باعث می شود منافع عده ای سودجو به خطر بیافتد. سرمایه گذار در مقابل ملت و مردم تعهداتی دارد و قرار نبوده همه چیز به خطر بیافتد و فقط بهره برداری شود. اطمینان دارم این اولویت نظام اسلامی نیست. وقتی منِ کارگزاری که پیگیر نیستم و مر قانون را قبول ندارم مشخص است این اتفاقات می افتد».
«شیخی زاده» خطاب به متولیان با طرح سؤال به یکسری از مسایل حساس اشاره کرد. «سوال دارم از نهادهای متولی، این معدن طلا یک مجموعه اقتصادی با گردش مالی بالایی است؛ ما داریم برای اب و برق یارانه می دهیم، براساس چه مبنای قانونی، معدن طلا و سایر معادن دارند از این یارانه استفاده می کنند!؟ در بحث حقوق دولتی که ادعا دارند پرداخت می شود مبنای محاسبه این حقوق دولتی و حقوقی که در منطقه دارند هزینه و پرداخت می کنند برچه مبنایی است!؟ چرا هیچ دسترسی مشخصی به نحوه و میزان بهره برداری طلا و درآمد معدن نیست!؟ بهره بردار براساس سلیقه و روش خود مالیات می دهد و حقوق دولتی را حساب می کند! چرا؟ اطمینان می دهم اگر حقوق دولتی ما و حق و حقوق مردم براساس همین قانون فعلی محاسبه شود خیلی از مشکلات استان حل می شود».
دیگر سؤالی که این نماینده مجلس مطرح کرد مرتبط به استخدام نیروها بود. «می گویند ما اشتغال ایجاد کرده ایم در منطقه، همین الان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کردستان ضریب بیکاری در استان و منطقه را بیان کند که چقدر است؟ طبق آمار خود معدن طلا تعداد ۱۹۵ نیروی خارجی و ۲۸۴ نیروی ایرانی غیربومی به کار گرفته شده، برچه مبنایی این کار صورت گرفته؟ آیا جوان تحصیل کرده در منطقه حق ندارد شاغل شود باید برود کارگری و بدبختی در جاهای دیگر ولی در شهر خودش نتواند کار کند؟ چرا سلیقه ای نیروها استخدام می شوند؟».
انکار و تکذیب محیط زیست
براساس آخرین گزارشات محیط زیستی عنوان شده که معدن طلای قروه از لحاظ زیست محیطی مشکلی ندارد و منابع آب زیرزمینی آلودگی ندارند. موردی که توسط مسئولان تأیید می شود اما توسط مردم انکار. این بازی انکار و تکذیب در حالی است که خود مسئولان بارها بر مخرب بودن فعالیت های معدنی تأکید داشته اند.
در همین زمینه معاون سازمان محیط زیست کردستان هم همانند معاون بهداشتی علوم پزشکی معتقد است «از نظر محیط زیست فعالیت های معدنی به خاطر ماهیت کارشان جزو فعالیت های مخرب به حساب می آیند اما موضوع معدن طلا داستانس متفاوت است چرا که از نظر بحث زمین شناسی از قبل در این منطقه آرسنیک وجود داشته و همین طور با فعالیت هایی که هست این فلزات سنگین افزایش می یابد».
آن طور که «قادری» می گوید «موضوع ابن است که برای کارخانه های مختلف استانداردی برای آلودگی در نظر گرفته شده که تاکنون براساس خوداظهاری معدن و آزمایشات مستمر صورت گرفته مشکلی در آب دیده نشده است!».
این اظهارات در حالی است که دام های مردم به دلیل آلودگی تلف شده و مردم با بیماری مواجه هستند. موضوعی که معاون محیط زیست بررسی آن را در حیطه اختیارات علوم پزشکی می داند اما با این وجود از نبود آلودگی هم سخن می گوید!
سودی که دستگاه های اجرایی می برند
در ادامه نماینده مردم قروه و دهگلان در واکنش به اظهارات معاون محیط زیست بار دیگر تأکید کرد که «آب شربی که متولیان مرتبط سخن می گویند و روی آلوده نبودن آن تأکید می کنند اصلا از منطقه دلبران تأمین نمی شود و از جای دیگر انتقال داده می شود و لذا همان طور که گفتم باید آزمایشات از آب های زیرزمینی خود مناطق حوالی معدن طلا صورت گیرد! نه از آبی که انتقالی است!».
به گفته «محمد رسول شیخی زاده» مشکلات زیست محیطی و اب بحث جدی است و برای مسایل زیست محیطی باید توجه داشت که تنها معدن طلا نیست اساساً مسایل باید برمبنای مشکلات زیست محیطی بررسی شود.
او خطاب به مسئولان محیط زیست پرسشی را مطرح کرد. «این حد استانداردی که گفته می شود، حقیقتاً چقدر است؟ اینکه به مرزی برسیم سلامت مردم و دام به خطر بیافتد می گویند حد استاندارد!؟».
مطابق اظهارات «شیخی زاده» تا زمانی که نیازهای برخی از دستگاه های اجرایی از پول همین معادن تأمین می شود مطمئناً معدن هیچ مشکلی ندارد!».
«شیخی زاده» سپس بر اقدامی که دانشگاه علوم پزشکی در دست کار دارد تأکید کرد و خواستار نظارت دقیق بر ورودی و خروجی تمامی آزمایشات شد.
علت برگزاری جشن مجلل توسط متولیان معدن چه بود؟
این نماینده مجلس به افشاگری دیگری در خصوص متولیان معدن طلا پرداخت. «چندی پیش متولیان معدن طلا در خیابان طالقانی تهران در هتلی خاص جشنی برگزار کردند! برای چه!؟ چقدر از حق مردم را با سکه و ... در این جشن حیف و میل کردند!؟ در این شرایط اقتصادی که دولت کالابرگ می دهد چه جشنی و تحت جه عنوانی برگزار می شود؟ اینها حرکاتی است که دیده می شود و من واقعاً در مقابل سؤال مردم به عنوان نماینده پاسخی ندارم که بدهم!»
«شیخی زاده» در پایان بار دیگر تذکر و اخطار خود را مطرح کرد. «سرمایه گذار باید بگوید وظیفه اش چیست؟ دو سال تا پایان قرارداد معدن باقی مانده و باید همه موارد تا این مدت شفاف پاسخ داده شود. علت تعلل در اعزام اکیپ بازرسی توسط معاون معدنی صمت چیست!؟ در مورد میزان استحصال برابر مجوزی که هست باید پنج تن در سال استحصال کنند آیا واقعاً این میزان است؟ چرا اجازه می دهیم حق مردم و آیندگان بی رویه مصرف شود؟ براساس محاسباتی که بازرسی و... انجام داده اند مشخص شده بیش از پنج تن استخراج می شود! چرا ذخیره طلا در کشور صورت نمی گیرد و طلایی که داخل کشور تولید شده با چه مجوزی صادر می شود؟».
منافع اقتصادی جای سلامت مردم را نگیرد
بسیاری از کارشناسان حوزه آب و خاک معتقدند که خاک بخش دلبران آرسنیک خیز بوده و از سال ها قبل آلوده شده و جدید نیست و شاید برای همین است که متولیان معدن و مسئولان دولتی منکر آلودگی معدن طلا هستند اما نباید فراموش کرد که فعالیت معدنی می تواند در تشدید میزان آرسنیک اثرگذار باشد و اینکه فعالیت معدن طلا در افزایش آرسنیک تا چه حد اثر داشته یا دارد مهم است و نباید نادیده گرفته شود.
براساس تحقیقات انجام شده در سال ۹۲ که در نشریه دانش آب و خاک انتشار یافته، خاک های مناطق شمالی قروه آرسنیک بیشتری از سایر نقاط دارند. این تحقیق که با نمونه برداری از خاک های مناطق مختلف قروه صورت گرفته به این نتیجه رسیده که باتوجه به وجود گندم زارها و دام های زیاد در منطقه و اینکه غلظت آرسنیک بسیاری از خاک های منطقه بیشتر از مقادیر مجاز است، باید کشت و کار و چرای دام ممنوع شود.
جدای از این باید دانست غلظت آرسنیک در خاک و آب می تواند در اثر فرآیندهای طبیعی مانند رسوب خاکسترهای آتشفشانی، معدن کاوی، تخلیه های زمین گرمایی، اکسایش و انحلال کانی ها افزایش یابد. همچنین کاربرد علف کش ها و کودهای حیوانی در کشاورزی هم می تواند باعث افزایش غلظت آرسنیک در محیط شود. لذا می طلبد متولیان امر به جای انکار و تکذیب مدام نسبت به سلامت مردم احساس مسئولیت کرده و با ارائه مستندات به مردم پاسخ گو باشند.
همچنین توجه به سه حوزه «اقتصادی، محیط زیست و سلامت و جامعه محلی» که نماینده مجلس به آن ها اشاره داشت ضروری بوده و نباید برای منافع اقتصادی امنیت سلامت و جان مردم به خطر بیافتد.
نظر شما