به گزارش کردپرس، حضور فزاینده نظامی دولت ترکیه در سوریه و تلاش آنکارا برای تسلط بر زیرساخت‌های استراتژیک این کشور از جمله پایگاه هوایی T4 در نزدیکی پالمیرا در مرکز سوریه، موجب تنش‌های تازه‌ای میان ترکیه و اسرائیل شده است.

در هفته‌های اخیر، مقام‌های نظامی ترکیه از پایگاه‌های هوایی در سراسر سوریه بازدید کرده‌اند و در حال برنامه‌ریزی برای تجهیز برخی از این پایگاه‌ها به سامانه‌های پدافند هوایی و پهپادهای مسلح هستند. آماده‌سازی برای تصرف پایگاه T4 توسط ترکیه نیز تلویحا آغاز شده است.

در واکنش به این تحرکات، نیروی هوایی اسرائیل در اوایل آوریل حملات هماهنگی علیه پایگاه‌های نظامی در داخل سوریه از جمله T4 انجام داد تا پیامی واضح به ترکیه ارسال کند. «گیدئون سار» وزیر خارجه اسرائیل و «اسرائیل کاتز» وزیر دفاع این کشور هشدار دادند که سوریه در معرض تبدیل شدن به یک «مورد حمایت ترکیه» قرار دارد و هرگونه همکاری دمشق با نیروهای ضداسرائیلی پیامدهای سنگینی خواهد داشت.

در قلب این درگیری، جاه‌طلبی «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه برای ایفای نقش کلیدی در آینده سوریه و حمایت از «احمد شرع» رئیس‌جمهور موقت قرار دارد. اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو نگران است که رهبری جدید سوریه در حال زمینه‌سازی برای میزبانی از گروه‌هایی چون حماس و دیگر گروه‌های افراطی باشد.

اختلاف میان دو طرف به مدل حکمرانی نیز گسترش یافته است؛ آنکارا و شرع از نظام ریاستی متمرکز حمایت می‌کنند، در حالی‌که اسرائیل خواهان سوریه‌ای فدرال با خودمختاری برای اقلیت‌هایی چون کُردها و علویان است. قتل‌عام اخیر صدها علوی توسط گروه‌های مسلح وفادار به شرع نیز نگرانی‌ها درباره آینده اقلیت‌ها در سوریه جدید را تشدید کرده است.

ترس از تشکیل یک «منطقه خودمختار کُردی» باعث شد آنکارا وارد گفت‌وگوهای محرمانه‌ای با «عبدالله اوجالان» رهبر زندانی حزب کارگران کردستان(PKK) شود و در مارس گذشته یک آتش‌بس موقت اعلام شد. اسرائیل اما بر این باور است که ترکیه از سوریه به عنوان ابزاری ژئوپلیتیک علیه اسرائیل استفاده خواهد کرد اما با وجود اختلاف‌ها، هر دو کشور ترکیه و اسرائیل در مخالفت با نفوذ ایران در سوریه اشتراک نظر دارند. این مخالفت مشترک می‌تواند زمینه‌ای اولیه برای همکاری میان دو طرف فراهم آورد.

هشدار اسرائیل به شرع: «اگر به کشور مورد حمایت ترکیه بدل شوید، بهای سنگینی خواهید پرداخت»

در روزهای اخیر، اسرائیل حملات هوایی خود به خاک سوریه را افزایش داده است. به گزارش رسانه‌های داخلی و بین‌المللی، این حملات به‌عنوان پیامی به رهبری اسلام‌گرای جدید در دمشق انجام شده است. این گزارش‌ها ترکیه را به تلاش برای تبدیل سوریه به یک منطقه تحت‌ حمایت ترکیه متهم می‌کنند.

اهداف حملات شامل پایگاه‌های نظامی، سایت‌هایی در نزدیکی دمشق و نقاطی در جنوب غرب سوریه بوده‌اند. اسرائیل این تحرکات را نشانه‌ای از تهدیدی نوظهور در مرزهایش می‌داند. در این راستا، وزیر دفاع اسرائیل اعلام کرد که حملات اخیر پیامی روشن و هشدارآمیز برای آینده هستند و تأکید کرد که اجازه نخواهند داد امنیت اسرائیل خدشه‌دار شود. وزیر خارجه اسرائیل نیز ترکیه را به ایفای نقشی منفی در سوریه و لبنان متهم کرد و گفت که هدف آنکارا تبدیل سوریه به یک کشور وابسته ترکیه‌ای است.

تلاش ترکیه برای کنترل یک پایگاه نظامی کلیدی در سوریه

بر اساس گزارشی از میدل ایست آی، ترکیه اقدام به تسلط بر پایگاه هوایی تیاس (T4) کرده و در حال آماده‌سازی برای استقرار سامانه‌های پدافند هوایی در آن است. منابع آگاه گفته‌اند که ساخت‌وساز در این پایگاه در حال پیشرفت است.

از دسامبر گذشته و پس از سقوط بشار اسد، ترکیه و دمشق مذاکراتی در زمینه توافق دفاعی داشته‌اند. طبق این توافق، ترکیه متعهد به تأمین پوشش هوایی و حفاظت نظامی از دولت جدید سوریه شده است. در حالی که مقامات ترکیه در گذشته از حضور نظامی در سوریه به عنوان اقدامی موقت نام برده بودند، اما مذاکرات در پشت پرده ادامه یافته است. اسرائیل حضور نظامی ترکیه را تهدیدی برای آزادی عملیاتی خود در سوریه می‌داند.

منبعی در گفت‌وگو با میدل ایست آی اعلام کرد که ترکیه قصد دارد سامانه پدافند هوایی نوع «حصار» را در T4 مستقر کرده و پس از آن، این پایگاه را توسعه و بازسازی کند. همچنین قرار است پهپادهای مسلح و سامانه‌های شناسایی پیشرفته در این پایگاه مستقر شوند. هدف نهایی آنکارا، ایجاد سامانه پدافند چندلایه شامل دفاع کوتاه، متوسط و بلندبرد در اطراف T4 است.

نگرانی‌های اسرائیل

اسرائیل از زمان سقوط دولت اسد به‌طور مکرر مواضع نظامی در سوریه را هدف قرار داده است. اخیراً حملاتی علیه T4 و پالمیرا انجام شده که باندهای فرود و زیرساخت‌های استراتژیک را هدف گرفته است. منابع امنیتی اسرائیل گفته‌اند که ایجاد پایگاه هوایی ترکیه‌ای در سوریه آزادی عملیاتی این رژیم را محدود خواهد کرد.

از زمان آغاز جنگ غزه در سال ۲۰۲۳، روابط ترکیه و اسرائیل بار دیگر تیره شده و فروپاشی دولت اسد همراه با افزایش نفوذ ترکیه در سوریه، اسرائیل را به شدت نگران کرده است. بر اساس یک گزارش دیگر، ترکیه حتی احتمال استقرار موقت سامانه پدافند S-400 در T4 را برای تأمین امنیت بازسازی پایگاه بررسی کرده، گرچه تصمیم نهایی هنوز اتخاذ نشده و نیازمند رضایت روسیه است.

از سوی دیگر، ترکیه و آمریکا در حال مذاکره برای لغو تحریم‌های مربوط به خرید S-400 توسط آنکارا هستند؛ تحریم‌هایی که باعث حذف ترکیه از برنامه جنگنده F-35 شد. مقامات ترکیه پیشنهادهایی مانند انتقال سامانه به پایگاهی خارج از خاک این کشور را مطرح کرده‌اند، اما اسرائیل با هرگونه دسترسی آنکارا به F-35 مخالف است و آن را تهدیدی برای برتری نظامی خود در منطقه می‌داند.

منبع : نشریه اکونومیست