به گزارش کردپرس، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در اشاره‌ای مستقیم به نقش پررنگ ترکیه در سوریه گفته است: «به‌طور کامل از طریق نیروهای نیابتی‌تان آنجا را تصرف کرده‌اید» — عبارتی که بیانگر گسترش نفوذ ترکیه در سوریه است. احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، تاکنون یک سفر رسمی به ترکیه انجام داده و قرار است در اواسط آوریل برای بار دوم با مقامات آنکارا دیدار کند. ترکیه همچنان کنترل ارتش ملی سوریه (SNA) — نیروی نیابتی‌ای که در دوران جنگ داخلی سوریه ایجاد کرده بود — را در اختیار دارد. این نیرو که با دولت الشرع هم‌راستاست، در حال ادغام با ارتش جدید سوریه است.

استراتژی دوگانه ترکیه: تثبیت حضور نظامی و بازسازی زیربناها

پیش از نخستین دیدار الشرع و اردوغان، گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه گفت‌وگوها بر سر «پیمان دفاعی مشترک، از جمله استقرار پایگاه هوایی ترکیه در مرکز سوریه» خواهد بود. ظاهراً نیروهای ترکیه‌ای خواهان استقرار در پایگاه هوایی T4 در استان حمص هستند تا سامانه‌های پدافندی پیشرفته برای مقابله با حملات اسرائیل و تهدید داعش نصب کنند. همچنین، یک مقام دفاعی ترکیه اعلام کرده است که کشورش در حال بررسی تأسیس پایگاهی برای آموزش نیروهای نظامی در خاک سوریه است.

این تحرکات بخشی از راهبرد کلان ترکیه برای حفاظت از منافعش، تسهیل بازگشت پناهجویان سوری، جلوگیری از شکل‌گیری نیروی نظامی کرد در مرزهایش، و کاهش نفوذ عواملی مانند اسرائیل و روسیه در سوریه است.

ترکیه در کنار اهداف نظامی، می‌خواهد نقشی کلیدی در بازسازی سوریه ایفا کند. عادل اسماعیل اوغلو، وزیر حمل‌ونقل ترکیه گفته است: «سوریه به همه چیز نیاز دارد.» با توجه به تخریب شدید زیرساخت‌های کشور پس از بیش از یک دهه جنگ، ترکیه قصد دارد از طریق نهادهای توسعه‌ای خود، پروژه‌های بازسازی جاده‌ها و پل‌ها را در سوریه اجرا کند. این اقدامات می‌تواند به بهبود اقتصاد سوریه کمک کند اما هم‌زمان حضور ترکیه را در فرآیند بازسازی کشور نهادینه‌تر می‌سازد.

انتصاب نیروهای نیابتی ترکیه در ارتش جدید سوریه

الشرع، دو فرمانده برجسته گروه ارتش ملی سوریه (SNA) وابسته به ترکیه را در پست‌های کلیدی ارتش بازسازی‌شده سوریه منصوب کرده است. یکی از آن‌ها محمد الجاسم، رهبر تیپ سلطان سلیمان شاه است که اکنون فرمانده لشکر حماه شده و دیگری سیف ابوبکر، رهبر تیپ حمزه است که فرمانده لشکر ۷۶ سوریه شده است. دولت آمریکا هر دو نفر را به‌دلیل نقض حقوق بشر علیه کردها تحریم کرده بود. هر دو لشکر، بنا بر گزارش‌ها، در کشتارهای فرقه‌ای علویان در استان‌های ساحلی سوریه در مارس ۲۰۲۵ نقش داشته‌اند.

گزارش‌هایی  که در ماه مارس منتشر شد، حاکی از آن است که هیأتی از ارتش ترکیه به سوریه سفر خواهد کرد تا یک افسر ترک را به‌عنوان مشاور در ارتش سوریه منصوب کند. این اتحاد میان الشرع و ترکیه نوعی ازدواج مصلحتی است: الشرع در مقابل محافظت از سوی ترکیه، منافع استراتژیک این کشور را از طریق نیروهای نیابتی در سطوح بالا تضمین می‌کند.

آمریکا باید با فعالیت نظامی ترکیه در سوریه مقابله کند

لازم است که روشن شود ترکیه نباید در سوریه پایگاه ایجاد کند یا کنترل نظامی داشته باشد. علاوه بر این، ترکیه باید از هرگونه تلاش برای آغاز دوباره درگیری با نیروهای کرد تحت رهبری نیروهای دموکراتیک سوریه  — که تحت حمایت آمریکا هستند — خودداری کند. بازگشت به جنگ تنها باعث تخریب بیشتر سوریه خواهد شد.

منبع: بنیاد دفاع از دموکراسی ها