به گزارش کرد پرس، علت اصلی فرونشست در این مناطق، برداشت بی رویه و غیرپایدار از منابع آب زیرزمینی است. به دلیل کاهش بارندگی های سالانه، وابستگی شدید کشاورزی به آب های زیرزمینی و نبود مدیریت یکپارچه منابع آب، سطح سفره های آب زیرزمینی به طور مستمر در حال کاهش است. این افت سطح آب، منجر به فشرده شدن لایه های خاک و نشست تدریجی زمین شده و به مرور زمان، تهدیدی جدی برای زیرساخت ها، راه ها، ساختمان ها و حتی امنیت جانی ساکنان منطقه به وجود آورده است.

عوارض فرونشست، تنها محدود به تغییرات ژئوفیزیکی نیست؛ بلکه باعث کاهش کیفیت خاک، افت راندمان کشاورزی، مهاجرت روستاییان، و ایجاد مشکلات اقتصادی و اجتماعی گسترده نیز می شود. از سوی دیگر، پدیده فرونشست غیرقابل برگشت است و جبران خسارات ناشی از آن، نیازمند سرمایه گذاری های کلان و زمان طولانی است.

بر اساس اعلام مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان، میزان افت سطح آب های زیرزمینی در برخی دشت های شرقی به ۳۶ متر رسیده که زنگ خطر بزرگی برای آینده منابع آب، کشاورزی و پایداری اکولوژیک منطقه به شمار می رود.

بهزاد شریفی پور در گفت و گو با خبرنگار کرد پرس، بیان کرد که اصلی ترین عوامل این افت شدید در تراز آب های زیرزمینی، برداشت های بی رویه از چاه های کشاورزی و تغییرات اقلیمی در سال های اخیر بوده و کاهش بارندگی، افزایش دمای متوسط و الگوهای نامنظم بارش موجب کاهش تغذیه طبیعی آبخوان ها و افزایش وابستگی به منابع محدود زیرزمینی شده است.

به گفته وی در حال حاضر آبخوان های استان با ۲۰ تا ۲۵ درصد کسری مخزن مواجه هستند و ۳ آبخوان اصلی شرق استان که ۷۸ درصد منابع آب زیرزمینی استان را در بر می گیرند، بیش از همه تحت تأثیر این بحران قرار گرفته اند.

این افت پیوسته سطح آب زیرزمینی، خطر بروز فرونشست زمین را نیز به شدت افزایش داده و حتی برخی کارشناسان نسبت به آغاز علائم آن در برخی مناطق هشدار داده اند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان در واکنش به این وضعیت بحرانی، بیان کرد که با اجرای پروژه های آبخیزداری و تغذیه مصنوعی آبخوان ها وارد عمل شده و سالانه حدود ۵۰ میلیون مترمکعب رواناب توسط بیش از ۱۵ بند خاکی و تعداد زیادی بند سنگی ملاتی کنترل و به سفره های آب زیرزمینی تزریق می شود.

شریفی پور ادامه داد که این پروژه ها در ۱۲ حوضه آبریز از ۵۵ حوضه شرق استان به اجرا درآمده اند و اثرات مثبتی همچون افزایش دبی چاه های کشاورزی و تقویت پوشش گیاهی منطقه داشته اند. همچنین، اجرای این بندها تا ۷۰ درصد احتمال وقوع سیلاب در مناطق سیل خیز را کاهش داده است.

بر اساس آنچه که گفته شد دشت های شرقی کردستان اکنون در آستانه یک بحران جدی قرار دارند که در صورت عدم اقدام قاطع، تبعات آن می تواند غیرقابل جبران باشد. افت ۳۶ متری آب های زیرزمینی تنها یک آمار نیست؛ این یک هشدار است. هشداری برای تغییر رفتار، بازنگری در سیاست های توسعه و نجات منابع حیاتی برای نسل های آینده.