به گزارش کردپرس، در تحولی قابل‌توجه، گروه‌های مختلف کرد در سوریه موفق شده‌اند به یک چشم‌انداز سیاسی مشترک دست یابند. این چشم‌انداز، ایجاد ساختاری فدرال در سوریه را هدف قرار داده که به کردها خودگردانی منطقه‌ای و ایجاد نیروی امنیتی مستقل اعطا می‌کند. این طرح که می‌تواند نقطه عطفی در مسیر تحولات سوریه باشد، یک ماه پس از توافق تاریخی میان احمد شرع، رئیس‌جمهور انتقالی سوریه و مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) حاصل شده است.

گرچه این توافق، گامی رو به جلو در فرآیند سیاسی سوریه به شمار می‌رود، اما هنوز به معنای تحقق تثبیت کامل حقوق کردها نیست. شرع با داشتن سابقه‌ ارتباط با هیئت تحریر الشام (HTS)  و عبدی با داشتن پیوندهایی با پ.ک.ک، نمایندگان دو جریان کاملاً متفاوت در سوریه هستند؛ با این‌حال، گفت‌وگوی این دو به توافقی منتهی شد که بر اساس آن، نیروهای SDF به‌تدریج در ساختارهای حکومتی سوریه ادغام خواهند شد.

این در حالی‌ست که کردهای سوریه طی دهه‌ها از سوی حکومت بعثی تحت تبعیض سازمان‌یافته قرار داشته‌اند. بر اساس مفاد این توافق، برقراری آتش‌بس، بازگشت امن آوارگان و پذیرش تمامیت ارضی سوریه تحت دولت مرکزی مورد توافق قرار گرفته است.

اما چالش اصلی، تفاوت عمیق میان ایدئولوژی و ساختارهای تحت کنترل SDF و HTS است HTS. که از سوی ایالات متحده به عنوان یک گروه تروریستی شناخته شده، ایدئولوژی اسلام‌گرایانه و محافظه‌کارانه دارد، در حالی‌که SDF به‌عنوان نیرویی سکولار و چپ‌گرا شناخته می‌شود. با تشکیل دولت انتقالی در دمشق، این تفاوت‌ها احتمالاً خود را در آینده سیاسی کشور نشان خواهند داد.

نیروهای کرد سوریه همچنان هدف حملات ترکیه و نیروهای وابسته به آن، از جمله ارتش ملی سوریه (SNA) هستند. پس از افزایش فشارهای نظامی از سوی دمشق با حمایت روسیه خطر محاصره هر دو نیروی HTS و SDF افزایش یافت و همین موضوع زمینه‌ساز دستیابی به توافقی موقت میان عبدی و شرع شد.

در همین راستا، بدران چیا کرد، از مقامات ارشد اداره خودگردان شمال و شرق سوریه، خواستار برپایی یک نظام فدرال، پارلمانی، دموکراتیک و کثرت‌گرا در سوریه شده است. وی با اشاره به خطراتی که اقلیت‌های قومی و مذهبی پس از قتل‌عام اخیر علوی‌ها با آن روبه‌رو هستند، تأکید کرده است که حفظ مدیریت فرهنگی و سیاسی گروه‌ها در مناطق خود، باید در اولویت قرار گیرد.

از سوی دیگر، اقلیت‌های علوی، دروزی و کرد که نگران سرنوشت خود در سوریه پسابشار هستند، به‌دنبال کسب حمایت‌های خارجی، به‌ویژه اسرائیل هستند. روابط پیشین اسرائیل با کردهای عراق و جامعه دروزی لبنان، و نقش غیررسمی این رژیم در حمایت از دروزی‌های ساکن بلندی‌های جولان، می‌تواند زمینه‌ساز نزدیکی با اقلیت‌های جدید در سوریه باشد. هرچند نزدیکی برخی جریان‌های کردی به PKK و فاصله جغرافیایی این گروه‌ها با مرزهای اسرائیل، تحقق چنین حمایتی را دشوار کرده است.

سلیمان اوسو، رئیس شورای میهنی کردهای سوریه یا  (ENKS)، اعلام کرده است که بیانیه مشترک گروه‌های کردی در پایان ماه آوریل منتشر خواهد شد. وی با اشاره به سقوط حکومت اسد در دسامبر گذشته، نظام فدرالی را تنها راه‌حل منطقی برای ساختار سیاسی آینده سوریه دانست.

با این حال، قانون اساسی موقت سوریه که در سال ۲۰۲۵ از سوی شرع اعلام شد، با مخالفت کردها مواجه شده است. در این سند نه تنها هیچ اشاره‌ای به تنوع قومی و زبانی سوریه نشده، بلکه شریعت اسلامی به‌عنوان منبع اصلی قانون‌گذاری تعریف شده و عربی به‌عنوان تنها زبان رسمی کشور معرفی شده است. این رویکرد، مخالفت شدید کردها با نظام متمرکز و اسلامی‌گرای جدید را در پی داشته است.

ساختار فعلی سوریه که میراث توافق سایکس–پیکو است، طی دهه‌ها به دلیل ترکیب نامتجانس قومی و مذهبی، بستر بی‌ثباتی و درگیری بوده است. راهکار واقع‌گرایانه برای عبور از بحران‌های مزمن کشور، ایجاد نظامی غیرمتمرکز با حفظ خودگردانی اقلیت‌ها است؛ ساختاری که شاید بتواند آغازگر فصلی تازه برای سوریه جنگ‌زده باشد.

منبع: مجله امریکن ثینکر