به گزارش کردپرس، نیروی کردی که کنترل شمال شرق سوریه را در دست دارد، با ادغام در ارتش ملی جدید موافقت کرده است، اما بسیاری از حامیان آن همچنان با دیده تردید می‌نگرند.
زمانی که نیروهای شورشی حکومت سوریه را به دست گرفتند، وعده دادند که گروه‌های مسلح پراکنده کشور را در قالب یک ارتش ملی واحد گرد هم آورند.
اما بزرگ‌ترین چالش آن‌ها تاکنون در شمال شرق سوریه رقم خورده است؛ منطقه‌ای خودگردان تحت رهبری اقلیت کرد که بی‌اعتمادی عمیقی به رهبری جدید دارد.
در سال‌های گذشته، شورشیان و کردها با یکدیگر جنگیده بودند. اما حالا که شورشیان زمام امور سوریه را به دست گرفته‌اند، در تلاشند با ادغام نیروی قدرتمند کردها در ارتش ملی جدید، ائتلافی تازه شکل دهند.
مصاحبه با ده‌ها نفر در شمال شرق سوریه در اواخر ماه مارس نشان می‌دهد که بی‌اعتمادی کردها به دولت جدید، تا حدی ریشه در گذشته شورشیان دارد؛ کسانی که زمانی وابسته به القاعده بودند. حمایت ترکیه از دولت جدید نیز عاملی دیگر در بی‌اعتمادی کردهاست؛ کشوری که سال‌ها تلاش کرده نفوذ کردها را در سوریه تضعیف کند.
آمینه محمود، ۳۱ ساله، ساکن شهر کردنشین کوبانی، با ابراز تردید گفت:«چطور می‌توانیم به این دولت جدید در دمشق اعتماد کنیم؟»
این تردید تنها به کردها محدود نمی‌شود؛ سایر اقلیت‌های قومی و مذهبی سوریه نیز نگرانند که دولت جدید از آن‌ها حمایت نکرده، نمایندگی‌شان را به رسمیت نشناسد یا حقوقشان را رعایت نکند.
نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد)، به رهبری کردها، در تاریخ ۱۰ مارس موافقت کردند که تا پایان سال جاری میلادی نیروهای نظامی و نهادهای تحت مدیریت خود، از جمله میادین نفت و گاز ارزشمند منطقه، را تحت کنترل دولت مرکزی قرار دهند. این توافق، پیشرفتی مهم برای احمد الشرع، رئیس‌جمهور جدید سوریه، در مسیر یکپارچه‌سازی کشور بود.
در ماه گذشته، نیروهای کردی حضور نظامی خود را در شهر عمده شمال شرقی حلب کاهش دادند و طرفین اقدام به تبادل زندانیان کردند. با این حال، لفاظی‌های تند میان دو طرف، بار دیگر تاریخچه طولانی تنش‌های آن‌ها را آشکار ساخت.
ابتدا امضای توافق ادغام در شمال شرق سوریه با استقبال نسبی روبه‌رو شد؛ منطقه‌ای با جمعیتی ترکیبی از اعراب و کردها که تحت اداره خودگردان کردی اداره می‌شود. کردها که حدود ۱۰ درصد جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند، به‌ویژه از بندی در توافق استقبال کردند که بر برابری حقوق آن‌ها با دیگر شهروندان سوری تأکید داشت.
اما به‌زودی تردیدها پدیدار شد.
مقام‌های حکومت خودگردان توافق را تنها گامی ابتدایی خواندند. جزئیات مهمی هنوز حل‌نشده باقی مانده است، از جمله اینکه آیا قسد به عنوان یک واحد کامل در ارتش ملی ادغام می‌شود یا همچنان نقشی ویژه در تامین امنیت شمال شرق خواهد داشت.
بدران کردی، از چهره‌های سیاسی کرد که در مذاکرات ادغام با الشرع حضور داشت، گفت:
«الشرع و دولت جدید می‌خواهند کنترل تمام سوریه را در دست داشته باشند. طبیعتاً رویای آن‌ها، کنترل مناطق ما نیز هست. اما این کار بسیار دشوار خواهد بود.»
علی احمد، ۵۵ ساله، معلم شیمی از شهر حسکه، احمد الشرع را «تروریست» خواند. او در حالی که به همراه خانواده‌اش جشن نوروز را در دشت‌های سرسبز حوالی حسکه برگزار می‌کرد، افزود:«ما او را می‌شناسیم.»
اشاره او به دوره‌ای بود که احمد الشرع بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ رهبری شاخه سوری القاعده، یعنی جبهه النصره را بر عهده داشت؛ گروهی که در آن سال‌ها نبردهای خونینی علیه قسد برای تصرف شهرهای شمال شرقی به راه انداخت. اکنون الشرع از بازسازی و کثرت گرایی سخن می‌گوید.
علی احمد در حالی که به سوی مرز ترکیه، در ۱۰ مایلی محل سکونتش، می‌نگریست، افزود که روابط نزدیک الشرع با ترکیه نیز باعث افزایش نگرانی‌های او شده است.
با این حال، برخی از کردها دیدگاهی متفاوت دارند.
صالح مسلم، از رهبران سیاسی کردها، گفت که با وجود اختلافات، این توافق را فرصتی تاریخی برای کسب به‌رسمیت‌شناختن از سوی دولت مرکزی می‌بیند.
اما در همه گفتگوها، این سوال مهم مطرح بود که آیا این توافق قادر است حملات ترکیه به کردهای سوریه را متوقف کند یا خیر.
ترکیه کردهای شمال شرق سوریه را به گروه‌های مسلح کرد در داخل خاک خود که بیش از ۴۰ سال است علیه آنکارا می‌جنگند، مرتبط می‌داند. در سال‌های گذشته، ترکیه بارها به نیروهای کرد در سوریه حمله کرده و از نیروهای نیابتی علیه آن‌ها حمایت کرده است.
اگرچه پس از امضای توافق ادغام، حملات پهپادی و هوایی ترکیه ادامه داشت، اما اکنون این حملات به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است.
یکی از مرگبارترین حملات پس از امضای توافق، در ماه مارس و در حوالی شهر کردنشین کوبانی رخ داد. در این حمله، خانواده‌ای از کارگران مزرعه - شامل پدر، مادر و هشت فرزندشان که کوچک‌ترینشان تنها هفت ماه داشت - جان باختند. این اطلاعات را کشاورزی به نام فراس قاسم لو و نیروهای قسد اعلام کردند.
ترکیه کشتن این خانواده را انکار کرد و اعلام کرد که عملیاتش «فقط سازمان‌های تروریستی را هدف قرار می‌دهد.» آنکارا قسد را گروهی تروریستی می‌داند. هیچ نشانه‌ای مبنی بر حضور افراد مسلح در خانه این خانواده وجود نداشت.
مراسم تشییع این خانواده هزاران کرد را به خیابان‌های کوبانی کشاند. تابوت‌ها، که عکس‌هایی از جانباختگان بر آن‌ها چسبانده شده بود، بر دوش مردان محلی حمل و به گورستان کوچک شهر منتقل شد.
آمینه محمود، ساکن کوبانی که آپارتمانش مشرف به گورستان است، با چشمانی اشکبار مراسم را تماشا کرد و گفت:«چرا اردوغان این کارها را با ما می‌کند؟ ما چه بدی کرده‌ایم؟»
پس از این حمله، ترکیه و نیروهای نیابتی‌اش حملات خود را تا حد زیادی متوقف کردند.
برخی از مسیحیان ساکن شمال شرق سوریه نیز نسبت به هر توافقی که به دولت الشرع اجازه حضور نظامی در منطقه را بدهد، ابراز نگرانی کرده‌اند.
نگرانی‌های آن‌ها پس از موج خشونت‌ها علیه اقلیت علوی در استان‌های ساحلی سوریه در ماه گذشته شدت گرفته است؛ جایی که هزاران نفر، عمدتاً غیرنظامیان علوی، در جریان درگیری‌های خونین کشته شدند.
آلیس مردروس، ۵۰ ساله، یک مسیحی ارمنی ساکن قامشلی، پس از حضور در مراسم یکشنبه کلیسای ارتدکس ارمنی گفت: «اگر کردها نبودند، ما اینجا سر از تنمان جدا شده بود.»
طی سال‌های گذشته، ایالات متحده حمایت نظامی، مالی و سیاسی گسترده‌ای از قسد کرده و آن را موثرترین نیروی زمینی در نبرد با داعش دانسته است. با این حال، واشنگتن از اوایل ماه جاری میلادی شروع به کاهش حضور نظامی خود در شمال شرق سوریه کرده است.
قسد موفق شده است تمام مناطقی که پیش‌تر به تصرف داعش درآمده بود را بازپس گیرد.
برخی از اعراب ساکن شمال شرق سوریه از توافق استقبال کرده‌اند و آن را گامی برای مهار قدرت قسد می‌دانند. با این حال، دیدگاه اعراب درباره نقش آتی نیروهای کردی متفاوت است.
شیخ حسن الملهیم، یکی از رهبران عرب حسکه، نسبت به قدرت قسد ابراز نارضایتی کرد و حمایت آمریکا از این نیرو را عاملی برای افزایش نفوذ آن دانست. او گفت:«ما اعراب هنوز هم از حضور آمریکایی‌ها در اینجا خوشمان نمی‌آید.»
وی افزود که از دوران فعالیت الشرع در رهبری جبهه النصره خاطره خوبی دارد:«آن‌ها به ما احترام می‌گذاشتند، به ما کمک می‌کردند. اسلام‌گرا بودند، اما تندرو نبودند.»
با این حال، همه اعراب سوری این دیدگاه را ندارند.
مان آل دانه، شیخ قبیله‌ای از عشایر بدوی نزدیک مرز ترکیه، روابط خوبی با روستاهای کردنشین مجاور دارد. او از توافق استقبال کرد اما نسبت به توانایی دولت مرکزی در تامین امنیت زندان‌ها و اردوگاه‌هایی که هزاران عضو داعش و خانواده‌هایشان را در شمال شرق در خود جای داده‌اند، ابراز تردید کرد.
نگرانی مشابهی از سوی مقام‌های امنیتی عراق و اروپا نیز مطرح شده است.
گزارش از روزنامه نیویورک تایمز
نظر شما