به گزارش کردپرس، خبرگزاری رویترز  در گزارش خود از انحلال پ.ک.ک نوشت: حزب کارگران کردستان ترکیه یا (پ.ک.ک)، گروه مسلح کردی که بیش از ۴۰ سال با دولت ترکیه درگیر نبردی خونین بود، روز دوشنبه به‌صورت رسمی اعلام کرد که ساختار سازمانی خود را منحل کرده و به مبارزه مسلحانه پایان داده است. این تصمیم تاریخی نخستین‌بار توسط خبرگزاری فرات، رسانه نزدیک به این گروه، منتشر شد و می‌تواند آغازگر فصل جدیدی در حل مسئله کردها در ترکیه و تحولات منطقه‌ای در عراق و سوریه باشد.

پ.ک.ک چیست؟

پ.ک.ک در سال ۱۹۷۸ به رهبری عبدالله اوجالان در جنوب‌شرقی ترکیه بنیان‌گذاری شد و ایدئولوژی آن بر پایه دیدگاه‌های مارکسیستی-لنینیستی شکل گرفت. این گروه از سال ۱۹۸۴ مبارزه مسلحانه علیه دولت ترکیه را آغاز کرد؛ ابتدا با هدف تشکیل یک کیان مستقل کردی، اما بعدها خواست خود را به کسب حقوق بیشتر و خودمختاری محدود در مناطق کردنشین ترکیه کاهش داد.

در جریان این درگیری‌ها، بیش از ۴۰ هزار نفر، عمدتاً از اعضای پ.ک.ک، کشته شدند. درگیری‌ها عمدتاً در مناطق روستایی جنوب‌شرقی ترکیه متمرکز بود، اما پ.ک.ک همچنین عملیات‌هایی را در شهرهای بزرگ نظیر آنکارا و استانبول انجام داد.

این گروه از سوی ترکیه، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و شماری دیگر از کشورها در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دارد.

سیر تاریخی فعالیت‌های پ.ک.ک

پ.ک.ک تا سال ۱۹۹۸ عمدتاً در سوریه فعالیت داشت، اما با افزایش فشارهای ترکیه، اوجالان ناچار به ترک این کشور شد. وی چند ماه بعد توسط نیروهای ویژه ترکیه در کنیا دستگیر و در سال ۱۹۹۹ به اعدام محکوم شد. این حکم در سال ۲۰۰۲، پس از لغو مجازات اعدام در ترکیه، به حبس ابد کاهش یافت و اوجالان از آن زمان تاکنون در جزیره‌ای نزدیک استانبول در زندان به‌سر می‌برد.

پس از دستگیری اوجالان، شدت درگیری‌ها کاهش یافت و مبارزان پ.ک.ک خاک ترکیه را ترک کردند. اما در سال ۲۰۱۵ و پس از شکست مذاکرات صلح سال ۲۰۱۲، شدیدترین دوره درگیری‌ها رقم خورد که موجب ویرانی گسترده در برخی شهرهای کردنشین شد.

دولت ترکیه در اکتبر ۲۰۲۴، با چرخشی چشمگیر مواجه شد؛ دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی و متحد سیاسی اردوغان، به‌طور علنی پیشنهاد داد در صورت انحلال پ.ک.ک، عبدالله اوجالان می‌تواند مشمول آزادی مشروط یا حبس خانگی شود. این پیشنهاد با حمایت حزب عدالت و توسعه همراه شد و مذاکراتی میان رهبران حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها (دم‌پارتی) و اوجالان در زندان انجام شد.

پ.ک.ک پس از این تحولات، آتش‌بس یک‌جانبه اعلام کرد و برای برگزاری کنگره‌ای جهت تصمیم‌گیری درباره انحلال اعلام آمادگی نمود، مشروط بر آنکه شرایط امنیتی لازم برای مشارکت مستقیم اوجالان فراهم شود.

میدان‌های جدید درگیری و پیامدهای منطقه‌ای

در سال‌های اخیر، کانون درگیری‌ها به کوهستان‌های شمال عراق منتقل شد؛ جایی که پ.ک.ک پایگاه‌هایی دارد و ترکیه نیز ده‌ها پایگاه نظامی احداث کرده است. ارتش ترکیه با استفاده از پهپادها و جنگنده‌ها، عملیات‌هایی گسترده علیه مواضع این گروه انجام داده که با اعتراض عراق به نقض حاکمیتش همراه شده است. با این حال، بغداد و آنکارا اخیراً در مسیر همکاری بیشتر علیه پ.ک.ک گام برداشته و دولت عراق نیز این گروه را رسماً «غیرقانونی» اعلام کرده است.

در سوریه نیز ترکیه گروه یگان‌های مدافع خلق (YPG) را شاخه‌ای از پ.ک.ک می‌داند و با عملیات‌های فرامرزی تلاش کرده این نیروها را از مرزهای خود عقب براند. این در حالی است که YPG رهبری نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) را بر عهده دارد؛ گروهی که از اصلی‌ترین متحدان ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکاست. همین مسئله، سال‌هاست به یکی از محورهای تنش میان واشنگتن و آنکارا تبدیل شده است.

برکناری بشار اسد از قدرت در سوریه در دسامبر گذشته نیز دست ترکیه را برای افزایش فشار بر YPG باز گذاشت. مقامات ترک خواستار انحلال YPG و اخراج رهبران آن از سوریه شده‌اند و تهدید کرده‌اند در صورت عدم تحقق این مطالبات، عملیات نظامی جدیدی را آغاز خواهند کرد.

در همین حال، مقامات ترکیه، ایالات متحده، سوریه و کردها در حال مذاکره برای دستیابی به توافقی درباره آینده نیروهای کردی در سوریه هستند.