به گزارش کرد پرس، سفر هشت روزه حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی که از ۲۲ اردیبهشت (مصادف با ۲۲ گولان در تقویم کردی) آغاز شد، فراتر از یک بازدید استانی معمول بود؛ این سفر به مثابه تلاشی هدفمند برای بازتعریف هویت کردستان، تغییر نگرش های امنیتی ریشه دار، تحکیم وحدت ملی و پی ریزی بنیان های توسعه پایدار در این خطه مرزی و فرهنگی ارزیابی می شود.

تغییر گفتمان از نگاه امنیتی به جایگاه فرهنگی

شاید مهم ترین هدف و دستاورد راهبردی این سفر، تغییر پارادایم غالب در نگاه به استان کردستان بود؛ رهبر انقلاب از بدو ورود به سنندج و در سخنرانی عمومی در میدان آزادی، با اعطای «اولین مدال افتخار» به این استان، صراحتاً آن را «سرزمین فداکاری های بزرگ، سرزمین هنر و فرهنگ، سرزمین صفا و وفاداری» خواندند.

این توصیفات که با اشاره به نقش مردم کرد در «خنثی کردن توطئه های بزرگ» و «خاموش کردن فتنه» در سال های حساس پس از انقلاب همراه بود، نشان دهنده تلاشی آگاهانه برای جایگزینی تصویر امنیتی با تصویری فرهنگی و مبتنی بر وفاداری و رشادت بود.

ایشان با تأکید مکرر بر اینکه «استان کردستان یک استان فرهنگی است» و استناد به شواهدی چون طبیعت زیبا، روحیه مهربان مردم و تاریخ غنی از علما، شعرا و هنرمندان، این هویت را تثبیت کردند و این اقدام، به تعبیری، «دیدگاه های منفی و امنیتی نسبت به کردستان را تغییر داد».

وحدت، محور انسجام ملی و دینی

دومین روز سفر به دیداری با ویژگی های «استثنائی و منحصربه فرد» اختصاص یافت؛ اجتماع علما، ائمه جمعه، خطبا و طلاب شیعه و سنی، در کنار خواهران طلبه و خانواده های شهدای روحانی کردستان.

تحلیل این دیدار نشان می دهد که رهبری، وحدت و همدلی میان مذاهب اسلامی در کردستان را نه یک شعار، بلکه یک «امتیاز برجسته» و واقعیتی عینی می دانستند که تجلی گاه «معنویت، علم، روحانیت، شهادت و وحدت» است.

تأکید بر «قدر دانستن این همدلی ها» و یادآوری «مسئولیت بزرگ» آحاد ملت و به ویژه علما در این دوران، نشان از اهمیت راهبردی حفظ و تقویت این انسجام در برابر چالش های داخلی و خارجی داشت.

شناخت و تکریم سرمایه انسانی و فرهنگی کُرد

دیدار روز سوم با صدها نفر از نخبگان علمی، ادبی، هنری، فرهنگی، ورزشی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، فرصتی برای شناخت عمیق تر «ظرفیت گسترده نیروی انسانی برگزیده و نخبه کردستان» بود.

رهبر انقلاب با اشاره به آشنایی قبلی خود با برخی چهره ها و آثار فرهنگی کُردی، اذعان داشتند که «شخصیت فرهنگی مردم کُرد را به عنوان حقیقتی روشن درک کرده اند» و تأکید ایشان بر لزوم بهره برداری از نکات مطرح شده توسط نخبگان در «تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها»، نشان دهنده اراده ای برای مشارکت دادن ظرفیت های بومی در فرآیندهای مدیریتی بود.

علاوه بر تمجید از «دلاوری و شجاعت»، ایشان بر زیبایی های برجسته تر مردم منطقه چون «ایمان، اخلاق خوش، مهربانی، فکر روشن، طبیعت زیبا، شعر لطیف و ادبیات والا» انگشت گذاشتند که این خود، مکمل تصویر فرهنگی ارائه شده بود.

نمایش امنیت پایدار و تغییر واقعیت میدانی

اقدام نمادین و در عین حال پرمغز رهبر انقلاب در صبح جمعه ۲۵ اردیبهشت، یعنی پیاده روی بدون تشریفات در کوه آبیدر سنندج، پیامی قدرتمند به داخل و خارج از کشور ارسال کرد؛ این حرکت را می توان به نوعی یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین اتفاقات سفر توصیف کرد.

هدف این اقدام اثبات این بود که «کردستان با گذشته آن متفاوت است و از امنیت پایداری برخوردار است»؛ این نمایش عملی امنیت، در کنار تغییر گفتمان، در راستای عادی سازی وضعیت و زدودن انگاره های مبتنی بر ناامنی بود.

سفرهای شهرستانی؛ تعمیم پیام و ارتباط مستقیم با مردم

سفر رهبری محدود به مرکز استان نماند و شامل بازدید از شهرهای مریوان، بیجار و سقز نیز شد؛ در هر یک از این شهرها، ایشان با اشاره به ویژگی ها، خاطرات (به ویژه در مریوان که آن را «یکی از خاطره انگیزترین مناطق» خواندند) و سوابق تاریخی و انقلابی مردم آن مناطق (مانند رشادت مردم بیجار و گروس و نقش جوانان سقز در دفاع مقدس، حتی در جزیره مجنون)، ارتباطی عمیق و مستقیم با لایه های مختلف جامعه برقرار کردند.

این دیدارها، ضمن تجلیل از مردم این شهرستان ها، پیام اصلی سفر مبنی بر وحدت، اهمیت فرهنگی و قدردانی از فداکاری ها را به سراسر استان تعمیم داد و با ارسال سلام به مردم بانه و دیگر شهرستان ها نیز بر همین رویکرد فراگیر تأکید داشتند.

امید به آینده و نقش محوری جوانان

دیدار با استادان و دانشجویان در روز ششم، فرصتی برای ترسیم چشم انداز آینده بود؛ رهبر انقلاب با ابراز امیدواری نسبت به جلسه «پرثمر و امیدبخش»، بر نقش محوری جوانان تأکید کردند و فرمودند: «فردای نظام جمهوری اسلامی - که کشور در دست شما جوانها خواهد بود - به مراتب از امروز ... پیشرفته تر و بهتر خواهد بود».

ایشان ضمن رد قاطعانه تصویرسازی های منفی از نسل جوان، بر ویژگی هایی چون «پیشرفت طلبی، نوآوری، نشاط، هدف داری، امیدواری و مبناداری» جوانان تأکید و پیش بینی کردند که شتاب پیشرفت کشور به برکت این نسل، مضاعف خواهد شد و این نگاه، سرمایه گذاری بر آینده و اعتماد به نسل تحصیل کرده را نشان می داد.

مصوبات توسعه ای؛ نمود عینی توجه و سرمایه گذاری

وجه مادی و ملموس سفر در تصویب «۱۲۹ مصوبه با بیش از یک هزار و ۲۰۰ طرح» و اعتباری بالغ بر یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان تبلور یافت؛ این طرح ها که «اساسی و بنیادین و زیربنایی برای توسعه استان» توصیف شده اند، شامل طیف گسترده ای از نیازها شامل گازرسانی به ۴۰۰ روستا، احداث زیرساخت های ورزشی (۴ سالن ۱۲۰۰ نفره)، فرهنگی (کانون زبان، دانشکده علوم قرآنی، دارالقرآن بین المللی سنندج) و راه سازی (راه اصلی سنندج-مریوان، راه های شهری و روستایی)، گردشگری (هتل پارسیان)، منابع آب (طرح های آبرسانی، سدها)، بهداشت و درمان (۹ مرکز شهری و ۱۱ مرکز روستایی، اعتبار بیمارستان کوثر سنندج) و عمران روستایی (طرح هادی در ۱۰۰ روستا) بودند.

این حجم از مصوبات، نشان دهنده عزم جدی برای رفع محرومیت ها و توسعه زیربنایی استان بود و ضمن اینکه پخش اذان اهل سنت برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران از شبکه استانی و افزایش ورود گردشگران را نیز می توان از دیگر برکات این سفر عنوان کرد.

میراث ماندگار و ضرورت پیگیری

سفر اردیبهشت ۱۳۸۸ رهبر معظم انقلاب به کردستان، رویدادی چندلایه با اهداف و پیامدهای فرهنگی، سیاسی، امنیتی و اقتصادی بود و این سفر توانست تا حد زیادی گفتمان حاکم بر استان را تغییر دهد، بر وحدت ملی و مذهبی تأکید کند، ظرفیت های انسانی و فرهنگی را برجسته سازد، امنیت پایدار را به نمایش بگذارد و با تصویب طرح های کلان عمرانی، زمینه توسعه مادی را فراهم آورد.

برکات این سفر، پس از گذشت سال ها همچنان تداوم دارد؛ با این حال ذکر این نکته ضروری است که پتانسیل کامل این سفر تاریخی، به دلیل آنچه «برخوردهای شعاری و نبود برنامه ریزی برای استفاده ۱۰۰ درصدی» از سوی برخی مسئولان در سال های بعد خوانده شده، شاید به طور کامل محقق نشده باشد.

این نقد درون گفتمانی نشان می دهد که تحقق کامل اهداف بلند چنین سفرهایی، نیازمند پیگیری مستمر، برنامه ریزی دقیق و اهتمام جدی مسئولان اجرایی در طول زمان است و با این وجود، این سفر همچنان به عنوان یک حماسه ماندگار و نقطه عطفی بی بدیل در تاریخ استان کردستان و جمهوری اسلامی ایران باقی مانده است.