به گزارش کرد پرس، براساس آمارهای رسمی، پیش بینی می شود حدود ۷۰ هزار تُن توت فرنگی در فصل بهار امسال در کردستان برداشت شود. اما این تولید چشمگیر، با حاشیه سود ناچیز برای کشاورز همراه است. بسیاری از باغداران، توت فرنگی را با قیمتی بین ۴۰ تا ۶۰ هزار تومان از سر مزرعه به فروش می رسانند، در حالی که همین محصول در بازار تهران، مشهد یا شیراز و حتی خود سنندج با قیمتی دو تا سه برابر عرضه می شود.

«حسین احمدی»، کشاورزی از روستاهای اطراف مریوان، می گوید: «زحمت از ماست، سود برای دلالان. ما شب و روز با خاک و آفتاب سروکار داریم، آخرش هم به خاطر نبود سردخانه یا بازار مستقیم، مجبوریم محصول را نصف قیمت واقعی بفروشیم. اگر یک روز باران بیاید یا ماشین دیر برسد، کل محصول نابود می شود».

فرآوری و زنجیره ارزش، حلقه گمشده

بیش از ۸۵ درصد توت فرنگی تولیدی استان به صورت تازه خوری به بازار عرضه می شود و تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد آن در صنایع تبدیلی مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه تاکنون ۱۲ واحد فرآوری در سطح استان راه اندازی شده، اما به دلیل ضعف سرمایه گذاری اختصاصی، این واحدها تنها بخشی از تولید را جذب می کنند.

«شیرین فتحی»، توت فرنگی کاری از کامیاران، در این باره می گوید: «هر سال حرف از کارخانه و مربا و لواشک می زنند، ولی ما هنوز محصول مان را لب جاده روی پلاستیک می فروشیم. اگر بسته بندی درست داشتیم، هم محصول را سالم نگه می داشتیم و هم می فروختیم به قیمت بهتر. در حال حاضر دلالان با هم نرخ می گذارند، ما هم چاره ای نداریم جز قبول».

صادرات؛ همچنان در حد شعار

در سال های اخیر، از تشکیل «میز تخصصی صادرات توت فرنگی» خبر داده شده؛ اما تاکنون خروجی مشخصی از این طرح دیده نشده است. صادرکنندگان مستقل نیز با چالش هایی همچون هزینه بالای بسته بندی، فقدان زیرساخت لجستیکی و نبود برندینگ منسجم مواجه اند.

«سعدی مرادی»، کشاورزی باسابقه از حاشیه سنندج می گوید: «می شنویم که می خواهند توت فرنگی را به روسیه و ترکیه بفرستند. اما برای ما چه فرقی می کند وقتی محصول مان سر زمین می ماند؟ محصول ما برند ندارد، بسته بندی ندارد، حمایت هم نیست. ما فقط تولید می کنیم، بقیه پولش را می برند».

کشاورز؛ بازنده اصلی در میدان دلالان

در شرایطی که بیش از ۱۳ هزار خانوار و ۱۷ هزار بهره بردار در کردستان مستقیماً در حوزه کشت و برداشت توت فرنگی فعال هستند، نبود بیمه های حمایتی، تضمین خرید، ساختار تعاونی ها و شفافیت بازار، انگیزه ها برای ادامه کشت را تضعیف کرده است.

برخی باغداران می گویند امسال حتی با وجود افزایش نسبی قیمت، افزایش هزینه های تولید از جمله کود، حمل ونقل و دستمزد کارگر باعث شده سود خالص کاهش یابد. نبود برنامه برای تثبیت قیمت و فروش تضمینی نیز همواره یکی از گله های اصلی توت فرنگی کاران بوده است.

کارشناسان بخش کشاورزی بر این باورند که اگر مسئولان استانی و ملی خواهان حفظ جایگاه توت فرنگی کردستان در سطح ملی و بین المللی هستند، باید در چند حوزه اقدام عاجل صورت گیرد؛ اول تدوین برنامه حمایتی برای خرید تضمینی یا قیمت گذاری عادلانه، دوم گسترش سردخانه ها و حمایت از واحدهای فرآوری کوچک محلی، سوم اجرای واقعی میز صادرات با شناسایی بازارهای هدف و برند سازی، چهارم تقویت تعاونی های تولید و توزیع و حذف دلال ها و در نهایت هم تسهیل مجوز و اعطای تسهیلات به سرمایه گذاران محلی در بخش بسته بندی و لجستیک.

طلای سرخ کردستان، به رغم ظرفیت استراتژیک و کیفیت ممتاز، همچنان در حلقه ای از ضعف مدیریت، نبود زیرساخت و نابرابری زنجیره ارزش گرفتار است. اگر سیاست گذاران کشاورزی، صدای کشاورزان را نشنوند و موانع مزمن بهره برداری از این محصول رفع نشود، امنیت معیشتی هزاران خانوار روستایی در معرض تهدید جدی قرار خواهد گرفت.

گزارش: سروش حبیبی راد