به گزارش کردپرس، روز پنجشنبه، یازدهمین نشست کمیسیون «همبستگی ملی، برادری و دموکراسی» به ریاست نعمان کورتولموش، رئیس مجلس ترکیه، برگزار شد. این کمیسیون بخشی از روند جدید صلح برای بررسی ابعاد مختلف مسئله کُرد و راهکارهای همزیستی دموکراتیک تشکیل شده است. نشست که ابتدا آرام پیش می‌رفت، با سخنان محمد بکر شیمشک، معاون اتحادیه علما و مدارس دینی (İttihadul Ulema) به تنش کشیده شد. او در سخنان خود به اشتباهات گذشته هم از سوی دولت و هم از سوی PKK اشاره کرد و گفت این اقدامات به بافت اجتماعی ترک‌ها و کردها آسیب زده است.
این اظهارات واکنش‌های تندی در پی داشت. نخستین واکنش از سوی فَتی ییلدیز، معاون حزب حرکت ملی (MHP) مطرح شد که خطاب به شیمشک گفت: «شما را دعوت نکردیم که به ارتش و پلیس توهین کنید.» سپس ساروخان اولوچ، نماینده دم پارتی، سخنان شیمشک را «رسوایی» خواند و گفت: «شما از خون تغذیه می‌کنید.» هم‌حزبی او، چنگیز چیچک نیز به خشونت‌های گذشته اشاره کرد و متهمان را خطاب قرار داد. با بالا گرفتن تنش، نمایندگان دم پارتی سالن را ترک کردند.
کورتولموش تلاش کرد فضا را آرام کند و گفت: «ما خانواده‌های جان‌باختگان جنگی و معلولان جنگی را نیز دعوت کرده‌ایم. آنها با زبان و ادبیات محترمانه سعی کردند به روند کمک کنند. خواهش می‌کنم شما هم همین‌طور باشید.» اما فضای جلسه برای دقایقی به شدت ملتهب باقی ماند.
پیش از این تنش، نمایندگان جامعه مدنی و اقتصادی دیدگاه‌های خود را مطرح کرده بودند. شاه‌اسماعیل بدیربان اوغلو، رئیس انجمن صنعتگران و بازرگانان جنوب شرق (GÜNSİAD)، گفت: «درگیری ها میان حکومت و PKK خسارات بزرگی بر اقتصاد منطقه وارد کرده است.» او افزود برای جلوگیری از تکرار گذشته، باید چارچوب حقوقی لازم برای خلع سلاح فراهم شود. به گفته او، مطالبات اصلی جامعه کُرد شامل «شهروندی برابر در قانون اساسی، استفاده از زبان مادری در همه عرصه‌ها و توسعه مدیریت های محلی» است.
اوزلم کلاهچی تانامان، رئیس انجمن زنان کارآفرین شرق و جنوب شرق (DOGÜNKAD)، نیز تأکید کرد که این روند باید به «صلح پایدار، دموکراسی و توسعه اقتصادی» منجر شود. او افزود: «وقتی در دیاربکر کارگاه‌ها فعال شوند، در ماردین گردشگری رونق بگیرد و در وان حمل‌ونقل توسعه یابد، تأثیر مثبت آن به ازمیر و استانبول هم خواهد رسید. صلح شرافتمندانه کلید رونق اقتصادی همه ترکیه است.» او بر نقش حیاتی زنان در روند صلح تأکید کرد و گفت: «برای ما صلح فقط سکوت سلاح‌ها نیست، بلکه تقویت دموکراسی، آزادی هویت‌ها، تضمین عدالت و بازسازی اقتصاد است.»
اورهان کان دمیر، رئیس کنفدراسیون خانواده‌های جان‌باختگان جنگی و گاردمحلی، آمار حدود ۵۰ هزار نیروی گارد محلی فعال، ۴۰ هزار بازنشسته و ۱۷ هزار داوطلب را بیان کرد و گفت: «اعضای گارد محلی فرزندان این سرزمین‌اند و آماده‌اند هر مأموریتی را انجام دهند.» او با این حال هشدار داد برخی اظهارات در روند صلح باعث نگرانی این قشر شده و باید جلوی تبلیغاتی مانند «بعد از پایان کار شما را کنار می‌گذارند» گرفته شود.
عبدالله ساغیر، نماینده فدراسیون تحقیقات اسلامی بین النهرین، نیز در سخنرانی خود با سلام به زبان‌های ترکی و کردی گفت: «باید با گذشته روبه‌رو شد و اگر لازم بود عذرخواهی کرد.» او همچنین خواستار ارائه موعظه‌ها و خطبه‌های دینی به زبان کردی شد و بر ضرورت تصویب قانون عفو برای زندانیان سیاسی تأکید کرد.
سخنان جنجالی محمد بکر شیمشک که به‌ویژه درباره نقش PKK و دولت در خشونت‌های گذشته بود، با واکنش تند نمایندگان دم پارتی همراه شد. اولوچ و چیچک به او تاختند و جلسه برای دقایقی از کنترل خارج شد. نمایندگان حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) از جمله صالح اوزون و امید آقدوغان نیز اعلام کردند حاضر به شنیدن سخنان محمد بشیر شیمشک نیستند و سالن را ترک کردند.
محمد بکر شیمشک در سخنان خود گفت: «آنچه که هزار ساله باعث برادری بین کرد و ترک می شد، اسلام بود.» او افزود: «می‌دانیم برخی ساختارها با به‌دست گرفتن قدرت دولت اشتباهاتی انجام داده‌اند. اما در عین حال می‌دانیم که PKK، که ادعا می‌کند به نام مردم کُرد وارد صحنه شده، به کردها نیز آسیب‌های بزرگی رسانده است.»
او ادامه داد: «چه آنانی که به نام دولت از امکانات دولتی سوءاستفاده کرده و مرتکب خطا شدند، چه آن ساختارهایی که به نام مردم کرد ظاهر شدند، همگی به آن بنای مستحکمی که کردها و ترک‌ها را در کنار هم نگاه می‌داشت، آسیب رسانده‌اند.»
شیمشک، خطاهای دولت را چنین برشمرد: «نادیده گرفتن کردها، انکار زبان‌شان، نوشتن شعار "یا قول کن یا برو" بر کوه‌ها و سنگ‌های منطقه، و مجبور کردن کودکان هر صبح در مدارس به گفتن جمله "جانم فدای وجود ترک باد".» او همچنین تأکید کرد که PKK نیز به همان اندازه به مردم کرد آسیب رسانده است.
شیمشک با بیان اینکه نشان دادن PKK به‌عنوان نماینده واقعی تمام ملت کرد خطاست، گفت: «PKK به باور مردم کرد جنگ اعلام کرده است. ده‌ها روحانی مسلمان در این منطقه به قتل رسیده‌اند. هنگام قتل، به مردم گفته‌اند که آنها جاسوس، خائن یا حتی سرباز بوده‌اند. اما هیچ‌گاه ندیدیم که به دست PKK حتی یک غیرمسلمان کشته شده باشد. من نمی‌گویم آنها باید کشته شوند، اما چرا به‌ویژه مساجد هدف قرار گرفتند و به مقدسات حمله شد؟»
او ادامه داد: «اینکه بخواهید این مردم را با ذهنیتی مارکسیستی ـ لنینیستی از ایمانشان جدا کنید، چه سودی برای کردها دارد؟»
وقتی شیمشک در ادامه‌ی سخنان خود درباره کشتارها، خشونت‌ها و شکنجه‌هایی که به گفته او توسط دولت، پلیس، ارتش و PKK انجام شده، مثال آورد، فضای کمیسیون متشنج شد.
نخستین واکنش را فتی ییلدیز، معاون رئیس حزب حرکت ملی (MHP)، نشان داد و گفت: «ببینید، ما شما را دعوت نکردیم که به ارتش، پلیس و دولت توهین کنید.»
ساروخان اولوچ: نماینده دم پارتی، خطاب به او گفت: «با این زبان می‌توان صلح کرد؟ تا حالا تحمل کردیم، اما شما از خون تغذیه می‌کنید، شرم کنید، خون‌ریزان! خدا لعنت‌تان کند.»
چنگیز چیچک نماینده دیگر دم پارتی، نیز گفت: «شما با روش‌های وحشیانه، مثل بستن دست و پای افراد (به شیوه‌ی معروف به "گره خوک") انسان‌ها را کشتید. بلای جان کردها شما هستید.»
سزگین تانری‌کولو نماینده کُرد حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) از حوزه دیاربکر تلاش کرد اعضای دم پارتی را آرام کند. اما با بالا گرفتن تنش و فریادها، اعضای دم پارتی کمیسیون را ترک کردند.
پس از آن صالح اوزون و امید آقدوغان نمایندگان CHP، نیز اعلام کردند که به دلیل محکومیت انور قلیچ‌ارسلان به اتهام عضویت در حزب‌الله، ترجیح می‌دهند به سخنان شیمشک گوش ندهند و سالن را ترک کردند.
پس از بالا گرفتن تنش،نعمان کورتولموش رئیس مجلس سخن گفت: «هرکس آزاد است از دیدگاه خود دفاع کند، اما این موضوع با شخم زدن گذشته به نتیجه نمی‌رسد. مسیر بزرگی طی شده است، همه باید به زبانی که استفاده می‌کنند دقت کنند.» او تأکید کرد که سخن گفتن از دردهای تاریخی و شخم زدن گذشته ها به حل مسئله کمکی نخواهد کرد.
نظر شما