به گزارش کردپرس، لغو تحریمهای آمریکا علیه سوریه، انحلال ناگهانی پ.ک.ک و آغاز مذاکرات میان دمشق و تلآویو، همگی در بازهای کوتاه از زمان روی دادهاند. این تطابق زمانی نمیتواند تصادفی باشد. در واقع، بازیگران منطقهای و جهانی با هدف مهندسی ژئوپولیتیک جدید در سوریه و باز کردن مسیرهای انرژی، به توافقی چندلایه رسیدهاند که در ظاهر رنگ صلح دارد، اما در بطن خود بر کنترل نفت، گاز و افزایش نفوذ استوار است.
در یک سلسله تحولات هماهنگ و حسابشده در عرصه ژئوپولیتیک منطقه، ایالات متحده برخی از تحریمهای کلیدی علیه سوریه را لغو کرده و همزمان نقش میانجی در روند تاریخی عادیسازی روابط میان سوریه و اسرائیل را برعهده گرفته است. در همین حال، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، در ازای این تحولات امتیازی بزرگ دریافت کرده: انحلال رسمی حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) و پایان دادن به دههها شورش مسلحانه این گروه. نمیتوان این تحولات را صلح کامل نامید بلکه باید آن را نوعی معامله چندلایه و پیچیده در چارچوب بازآرایی جدید منطقهای دانست.
این رویدادها با نظمی حسابشده به وقوع پیوستند. انحلال ناگهانی پ.ک.ک؛ هم در عرصه داخلی و هم در سطح راهبردی، یک پیروزی بزرگ برای اردوغان محسوب میشود. این اتفاق مسیر را برای تعمیق حضور نظامی و سیاسی ترکیه در شمال سوریه هموار میکند، بیآنکه دیگر با مقاومت نظامی کردها مواجه باشد—مقاومتی که پیشتر هم مانع و هم هزینهای جدی برای آنکارا به حساب میآمد. اردوغان در شرایطی به این پیروزی دست یافته که نیاز مبرمی به انحراف افکار عمومی از موضوع بازداشت اکرم امام اوغلو، رقیب اصلی سیاسیاش دارد.
از سوی دیگر، ایالات متحده تلاش می کند این تحولات را بهعنوان بخشی از روایت "صلحسازی" خود به جهان ارائه دهد؛ روایتی که همزمان به آن اجازه میدهد تا اندکی از انزوای بینالمللی دولت جدید سوریه بکاهد و مسیر را برای بازسازی و پروژههای انرژی در سوریه باز کند؛پروژههایی که با مشارکت شرکتهای ترکیهای و آمریکایی اجرا خواهند شد. اسرائیل نیز در این میان، بهصورت چراغ خاموش در حال همکاری است؛ احتمالاً در ازای دریافت تضمینهای امنیتی و نقشی مؤثرتر در برنامهریزیهای زیرساختی سوریه پس از جنگ.
در قلب این نظم جدید، مسئله انرژی قرار دارد. شرکتهای ترکیهای نظیر «TPAO» و «Botas» اکنون چشم به میادین گاز و مسیرهای خط لوله ای دارند که تا پیش از این، بهدلیل حضور نیروهای کُرد، دسترسی به آنها ممکن نبود. اکنون و با کنار رفتن پ.ک.ک، این مسیرها در دسترس قرار گرفتهاند. همچنین شرکتهای زیرساختی و امنیتی اسرائیلی نیز ممکن است از چارچوب همکاریهای تجاری جدید با دمشق بهرهمند شوند. برای شرکتهای آمریکایی نیز، لغو تحریمها فرصتی ایجاد میکند تا با پوشش پروژههای مرتبط با انرژی، بار دیگر وارد بازار سوریه شوند.
در این میان، پنتاگون به دنبال ثبات است، آنکارا به دسترسی بیشتر، تلآویو به مرزهای امنتر، و شرکتهای آمریکایی به حضور در میز مذاکره میاندیشند؛حداقل این، نیت پشت صحنه بازیگران است. امارات متحده عربی نیز سهم خود را در این معادله دارد زیرا یک قرارداد ۸۰۰ میلیون دلاری برای توسعه بندر طرطوس سوریه امضا کرده است.
اما پ.ک.ک چرا کنار رفت؟ قطعاً این انحلال، صرفاً از سر حسن نیت نبوده است. اگرچه واژههایی چون "ادغام" و "عفو عمومی" بهعنوان مشوقهای رسمی در توافق مطرح شدهاند، اما بهاحتمال زیاد، امتیازهای بیشتری در پشتپرده در کار است؛ امتیازهایی که باید در هفتهها و ماههای آینده منتظر آشکار شدن آنها باشیم.
هیئت تحریریه مجله اویل پرایس
نظر شما