بخیتار علی؛ اندیشمندی بر فراز قله ادب و اندیشه کُردی

بختیارعلی" رمان نویس، شاعر و نظریه پرداز و اندیشمند کرد، در سال 1960 در شهر سلیمانیه به دنیا آمد و در همانجا تحصیلات مقدماتی و متوسطه را به پایان رساند.

او سپس در دانشگاه های " سلیمانیه " و " اربیل به تحصیل در رشته زمین شناسی پرداخت تا اینکه در تظاهرات دانشگاه سلیمانیه درسال ۱۹۸۳ مجروح شد. بدین ترتیب بود که دانشگاه را رها وتمام وقت خود را صرف آفرینش ادبی کرد. در همان سال بود که قصیده ی " سرزمین " که قدیمی ترین قصیده از مجموعه قصیده های او به شمار می آید را سرود. 
همان قصیده که 9 سال بعد آن را در مجموعه شعر " گوناه " و " که‌رنه‌فال " چاپ کرد. با راه افتادن دوباره ی جنگ های داخلی میان احزاب سیاسی کردستان عراق در سال 1994، "بختیار علی" کردستان را به نشانه اعتراض به  برادر کشی ها  ترک کرد و رهسپار سوریه شد و بعد از 9 ماه زندگی در دمشق خود را به آلمان رساند و تا سال 1999 در "فرانکفورت" اقامت داشت. 
در همان ایام به همراه جمعی از همراهان کُردش  مجله "ره‌هه‌ند (رهند) را در اروپا منتشر کرد. او در همان سال به شهر "کلن" آلمان نقل مکان کرد و هم اکنون نیز مقیم آنجاست. 
بختیار علی نخستین رمانش "مه‌رگی تاقانه دووه‌م" را در سال 1997در سوئد منتشر کرد و یک سال بعد نیز دومین رمان خود با عنوان "ئیواره‌ی په‌روانه" توسط انتشارات "رهند" در استکهلم سوئد را به چاپ رسانید. وقتی هم  که رمان سوم او با عنوان "دواهه‌مین هه‌ناری دونیا" سال 2002 در سلیمانیه منتشر شد، اتفاقی جدید درعرصه ی رمان نویسی کردی روی داد و توجه فرهیختگان و نویسندگان و شاعران کرد را بر انگیخت.
بختیار علی همچنین یکی از شاعرانی بود که همراه با دکتر فرهاد پیربال، دیگر شاعر و نویسنده‌ی کُرد، راه برون‌رفت از بحرانی که شعر کردی به آن دچار شده بود را پیدا کردند و با آثاری همچون «بوهیمی و ئه‌ستیره‌کان، کوی به‌رهه‌مه شیعرییه‌کان، ئیشکردن له دارستانی فیرده‌وسدا، تا ماته‌می گول ....تا خوینی فریشته و ..." خدمت بزرگی به ادبیات کردی کرد. رمان‌های "شاری موسیقاره سپییه‌کان" و "دواهه‌مین هه‌ناری دونیا" از آثار این رمان نویس مشهور نوگرا و فیلسوف کرد هستند که هر دو از جانب صاحب نظران ادبی از آثارشاخص و تاثیر گذار  ادبیات امروز کردی قلمداد شده‌اند.
بختیار علی علاوه بر این، یکی از برجسته ترین و تاثیرگذارترین روشنفکران معاصر کردستان با تالیفاتی نظری و تحلیلی است که بیشتر آنها را در مجله "رهند" به چاپ رسانده است. عمده شهرت بختیارعلی در این زمینه به دلیل نوشتن نقدهای بنیادینی است که در آنها به نقد و تحلیل ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی حاکم بر کردستان پرداخته است . 
از سوی دیگر تالیفات بختیار علی مورد استقبال نواندیشان و جوانان علاقه‌مند واقع شده و موجی نو از مباحث نظری را در میان آنان به راه انداخته که در نوع خود بی نظیر است. او کارهای تحلیلی و مقالاتی نیز حول محور غرب‌شناسی دارد اما عمده شهرت وی به نو شتن چندین رمان و مجموعه شعر او بر می گردد.آثار "بختیار علی" سرشار از شاعرانگی ناب و تجلی‌گاه خیال‌های ظریف و رنگارنگ و تصاویر نابی هستند که مخاطب را به یک سفر عمیق درونی خیالی دعوت می کنند. او در این مسیر ما را به کشف‌های جدیدی نایل می کند. کشف‌هایی که ما را به چالش با اندیشه‌های سطحی پیرامون‌مان وا می دارد.رمان «دواهه‌مین هه‌ناری دونیا» ی بختیار علی برگزیدهٔ جشنوارهٔ ادبی گلاویژ است و تاکنون به چند زبان از جمله آلمانی، انگلیسی، روسی و عربی ترجمه شده‌است. ترجمهٔ این اثر در ایران نیز با استقبال نسبتاً خوب مخاطبان مواجه شد. بختیار علی در شهریور ماه 1396جایزه‌ی ادبی نلی زاکس آلمان را دریافت کرد. این جایزه ادبی به ارزش ۱۵ هزار یورو هر دو سال یک بار در شهر دورتموند آلمان اهدا می شود. 
«بختیار علی، نویسنده‌ای که صدای مردم و سرزمینش را به گوش جهان رساند، به ما نشان داد که ادبیات چیزی فراتر از واژه‌هاست؛ ادبیات، زندگی است، مقاومت است، و پلی میان فرهنگ‌ها و زمان‌ها. آثار او، نه‌تنها روایتی از تاریخ و هویت کردهاست، بلکه پژواکی از امید برای همه‌ی کسانی است که در جستجوی حقیقت و آزادی‌اند
در دنیایی که مرزها و تفاوت‌ها گاه دیوارهایی بلند می‌سازند، بختیار علی با قلمش این دیوارها را فرو ریخت و انسانیت مشترک ما را یادآور شد.
او همچنان می‌نویسد، همچنان می‌اندیشد، و همچنان الهام‌بخش نسلی است که می‌خواهد از گذشته بیاموزد و آینده‌ای روشن‌تر بسازد. بختیار علی، نه فقط یک نویسنده، بلکه یک صدا، یک پیام، و یک امید برای تمام انسان‌هاست.

کارگردان خبری: میلاد مرادی

کد خبر 2779791

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha