کرد پرس- تحلیل این وضعیت در مقالی اندک نمیگنجد. برخی این رویداد مهم سیاسی را غروب پ ک ک یا «آش بتال » و فروپاشی توصیف می کنند اما ادبیات به کار رفته در مواضع برخی رهبران پ ک ک در باره این رویداد حاکی از یک طلوع و باز تولید قدرت سیاسی و مسیر جایگزین مبارزاتی است.
با نگاهی به سطح و عمق این زلزله سیاسی، ساده انگارانه است اگر تصور شود پ ک ک یا ترکیه به تنهایی در این تصمیم تاریخی دخیل بوده اند.
به اذعان برخی منابع نزدیک به پ ک ک این تصمیم حاصل پروسه ای منطقه ای است که آمریکا و انگلیس و فرانسه پشت آن قرار دارند. حتی رد پای اسرائیل در این پروژه وجود دارد که پنهان نخواهد ماند.
سکوت نسبی و تعلل اردوغان در مقابل این رویداد حاکی از نوعی اراده تحمیلی در پشت این رخداد است. از طرف دیگر پایان نبرد مسلحانه پروسه ای طولانی است که به سادگی قابل اجرا نخواهد بود. ترمیم شکاف های پنجاه ساله و زخم های عمیق طرفین پدیده ای قابل اغماض نیست که به سادگی برطرف شود با توجه به تحولات ادوار گذشته پ ک ک بعید است که این پایان به سادگی آنچه که جریانات احساسی به آن میپردازند و همه چیز را تمام شده می دانند سرانجام بگیرد.
در صورت صلح تصنعی تکلیف بیش از سه میلیون شهروند کُرد معترض و منتقد ترکیه ای در کشورهای اروپایی چه خواهد شد؟ جمعیتی که به عنوان سرمایه های اجتماعی پ ک ک و پشتیبانان و حامیان خیابانی این حزب در مجامع جهانی و اروپایی نقش آفرینی کرده اند.
اردوغان و اوجالان بیش از هر کسی از پیچیدگی این تفاهم به خوبی مطلعند. در هر صورت، فروپاشی و یا تجدید حیات این رخداد تاریخی حاکمیت ترکیه و حزب پ ک ک را در مقابل چند پرسش اساسی قرار داده است که لازم است مطرح شود.
اولین پرسش اساسی داخلی تکلیف قریب چهل هزار قربانی دو طرف طی نیم قرن گذشته و چگونگی کنار آمدن خانواده های آنان با این اقدام مشترک حاکمیت ترکیه و پ ک ک خواهد بود.
ترکیه همواره بحران های داخلی خود را با «پ ک ک هراسی» مهار وهمچنین انرژی نیروهای نظامی خود را با پ ک ک تخلیه کرده است. حال با فقدان نیروی معارضِ متخاصم در برابر خود، این رویه تنظیم سیاست داخلی چه وضعی خواهد داشت؟
با پایان یافتن پ ک ک بهانه حضور ترکیه در کشورهای پیرامونی با هدف توسعه نوعثمانی گری نیز متوقف می شود توجیه حضور مجدد و یا استمرار در این کشورها با چه بهانه ای صورت خواهد گرفت؟
اعلام پایان نبرد مسلحانه فعلا از سوی پ ک ک یک طرفه بوده و فاقد شفافیت و طرح آن در جایگاهی قانونی و محافل سیاسی ترکیه می باشد. همین موضوع انتقادات احزاب اپوزسیون مانند حزب جمهوری خواه خلق( CHP) و محافل مخالف دولت AKP را به دنبال داشته است که به نظر میرسد چالش جدی پسا انحلال دولت اردوغان بسیار جدی تر خواهد بود.
در اینکه پ ک ک برای حقوق کُردهای ترکیه مبارزه کرده و قربانیان زیادی نیز در این مسیر متحمل شده است شکی نیست. اما حزب پ ک ک نماینده همه شهروندان کرد ترکیه نمی باشد که با پایان این حزب تنش بین کُردها و دولت ترکیه پایان یابد بلکه این شکافی تاریخی است که با خلع سلاح بخشی از نیروهای مخالف آن، منجر به آشتی ملی نمی شود.
شاهد این مثال مشارکت کُردهای ترکیه در انتخابات ادوار ترکیه بوده که آرای بعضی مناطق کردنشین این کشور به حزب حاکم به مراتب بیشتر از نقاط دیگر ترکیه بوده است. از طرف دیگر چه کسی مدعی است پ ک ک به جز تخریب و خسارت برای ترکیه سودی نداشته است؟
گسترش و تثبیت حضور ترکیه در عراق و سوریه مرهون خدمت غیر مستقیم و بالعرضِ پ ک ک به ترکیه بوده است. دلیل این مدعا پنهان نبودن محرمانه ترین نشست سران پ ک ک از دید سرویس امنیتی ترکیه است که حاکی از اشرافیت و نوعی کنترل بر رفتارهای این حزب میباشد.
بارز ترین آن اعمال نظرات خود از طریق رهبر زندانی پ ک ک است که این حزب را به پای میز مصالحه و تفاهم کشانده است. ابهامات زیادی در این پرونده وجود دارد از جمله تکلیف احزاب اقماری این حزب که سال ها نقش نیابتی آن را در سوریه و ایران ایفا میکردند حزب PYDو YPG سوریه گسترش سرزمینی دارند اما PJK که از ناف پ ک ک بریده نشده است چه تکلیفی خواهد داشت؟
گیریم که با خلع سلاح پ ک ک صلح به جامعه کُردی ترکیه برگردد، تکلیف زندانیان سیاسی و رهبران آنها که با احکام طویل المدت محکوم شده اند چه می شود؟
وضعیت محکومیت شهرداری ها و انحلال شوراهای آنها که رای مستقیم مردم انتخاب شده اند چه خواهد شد؟ آیا می توان پس از این آشتی شاهد روندی دمکراتیک در برخورد با شهرداریهای مناطق کردستانی تصور نمود؟
هر چند اردوغان تا کنون در مورد این رویکرد پ ک ک اظهار نظر نکرده است اما او برای ثبت قهرمانی ملی آشتی با هدف انتخابات ۲۰۲۸ این کشور و غلبه بر رقبای قدرتمندی مانند امام اوغلو عجله دارد.
ارتش ترکیه پس از فراخوان عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ ک ک مبنی بر خلع سلاح این حزب در ۲۷ فوریه تا اعلام خلع سلاح این حزب در ۷ می، بیش از ۶۵۰ بار مناطق تحت نفوذ پ ک ک را در شمال عراق بمباران کرد و حتی در دو روز گذشته که پایان نبرد مسلحانه اعلام شد، مناطقی که پ ک ک حضور دارد مورد هدف جنگده های ترکیه قرار گرفت.
اعلام پایان نبرد مسلحانه پ ک ک تحولاتی منطقه ای را نیز بدنبال دارد اولین آن تعیین تکلیف گسترش نیروی نظامی ترکیه به وسعت دوهزارکیلوتر مربع و بیش از ۱۴۰ پایگاه نظامی در شمال عراق خواهد بود.
در صورت پایان جنگ مسلحانه دلیلی بر حضور ترکیه در این مناطق باقی نخواهد ماند و بتبع همراهی حزب دمکرات کردستان عراق با ارتش ترکیه پایان خواهد یافت و این حزب که سال ها به عنوان هم پیمان ترکیه در سرکوب پ ک ک نقش پوششی را ایفا می کرد چه خواهد بود؟ آیا ماموریت حزب PDK نیز در مقابله با پ ک ک پایان می یابد؟
تکلیف نیروی 5 هزار نفری(پ ک ک این رقم را 20 هزار نفر می داند) کوه نشین پ ک ک چه خواهد شد که در کنار آموزش های سخت چریکی، زندگی در شرایط دشوار را در دل کوه ها فرا گرفته اند؟ موضوعی که شاید کسی بدان توجه نداشته باشد. زندگی این نیروها با آموزه های سیاسی و عقیدتی در شهرها بسیار دشوار است.
تکلیف زیرساخت های دفاعی پ ک ک در دل کوهستان های شنگال و قندیل چه خواهد شد؟ حزب دمکرات کردستان عراق اولین مدعی تملک آن است و ترکیه نیز علاقه مند است از نحوه مهندسی زیست کوهستانی دشمنان ۵۰ ساله خود مطلع شود و از کالبدهای پولادین رهبران پ ک ک و رمز مصون ماندن آنان از حملات نظامی پیچیده آگاه شود.
با توجه به پشت صحنه های این تصمیم و ماهیت پ ک ک و ساختار قدرت در ترکیه رسیدن به تفاهمی دایمی و صلحی پایدار بین دولت و کُردهای ترکیه امری بعید به نظر میرسد و قطعا پ ک ک تحت فشارهایی خارج از اراده اوجالان و اردوغان به این تصمیم رسیده اند و انشقاق محتمل ترین خروجی این صلح خواهد بود.
اردوغان نگاهی انتخاباتی به پرونده کُرد دارد و پ ک ک نیز قطعا به طلوعی پیچیده روی میآورد اما علیرغم همه تفاسیر و برداشت های گوناگون پیرامون این تحول منطقه ای نمی توان از یک دغدغه غافل بود و آن هم دامی که از این پروژه متوجه کردهای ترکیه خواهد بود.
برخی تحلیل ها حاکی از آن است از آنجا که اردوغان احتمالا تمایلی به دادن امتیازهای مهم به کُردها ندارد می توان گفت پ ک ک طلوعی دیگر را شاید با نامی دیگر تجربه می کند. تحلیل بدبینانه تری هم که از موضوع ارایه می شود این است که این تصمیم احتمال دارد دامی باشد برای کُردها در سپهر سیاسی ترکیه.
نظر شما