به گزارش کردپرس، در ۱۱ ژوئیه، گروهی متشکل از ۳۰ عضو حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در مراسمی نمادین در غار «جاسانه» در استان سلیمانیه، سلاح‌های خود را به آتش انداختند؛ اقدامی که بخشی از روند جدید صلح میان پ.ک.ک و دولت ترکیه محسوب می‌شود. این غار در دهه ۱۹۲۰ محل مقاومت شیخ محمود بر ضد نیروهای بریتانیا بود و انتخاب آن به‌عنوان محل برگزاری مراسم، نشانگر پیام و ابعاد منطقه‌ای این روند صلح است؛ به‌ویژه که پ.ک.ک از سال ۱۹۸۲ و پس از توافق با حزب دموکرات کردستان (پ.د.ک) پایگاه‌هایی در اقلیم کردستان ایجاد کرده است. آخرین تلاش برای صلح در سال ۲۰۱۵ شکست خورد.
حمایت احزاب اصلی اقلیم و پیام اوجالان
هر دو حزب اصلی اقلیم. کردستان یعنی حزب دموکرات و اتحادیه میهنی کردستان، از آغاز این روند استقبال کرده‌اند. هیأتی از حزب «برابری و دموکراسی خلق‌ها» (وابسته به جریان کردهای ترکیه) نیز با مسعود بارزانی و بافل طالبانی دیدار و پیامی از عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک، مبنی بر دعوت بارزانی به دیدار با وی، منتقل کرده است.
تریفه عزیز، نماینده دولت اقلیم کردستان در آمریکا، تأکید کرد: «گفت‌وگو تنها مسیر پایدار برای حل مسئله کرد در ترکیه است و ما همه طرف‌ها را به بازگشت به مذاکرات با حسن‌نیت فرا می‌خوانیم.»
شرایط متفاوت نسبت به گذشته
برخلاف دوره‌های پیشین، از سال ۲۰۱۹ بیشتر درگیری‌های پ.ک.ک و ارتش ترکیه در خاک اقلیم کردستان رخ داده و موجب آوارگی گسترده روستاییان شده است. ترکیه در این سال‌ها بیش از ۳۵ پایگاه نظامی در عمق ۱۵ کیلومتری خاک اقلیم ایجاد و پ.ک.ک را از بخش‌هایی از استان دهوک عقب رانده است. در عین حال، عملیات پهپادی آنکارا، تلفات قابل توجهی به نیروهای پ.ک.ک وارد کرده و این گروه را به فعالیت در شبکه‌ای از تونل‌های زیرزمینی واداشته است.
طبق گزارش «تیم‌های حافظ صلح»، پس از مراسم خلع سلاح، حملات ترکیه ۹۷ درصد کاهش یافته و تنش‌ها میان پ.د.ک و پ.ک.ک نیز به‌طور محسوسی فروکش کرده است. سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا نیز پیش‌بینی کرده که خلع سلاح کامل پ.ک.ک، در صورت همراهی با خروج نیروهای ترکیه از عراق، می‌تواند ثبات شمال عراق را بهبود بخشد.
روابط پرچالش احزاب کرد با پ.ک.ک
حزب دموکرات که کنترل اربیل و دهوک را در دست دارد، همواره با حضور و گسترش قلمروی پ.ک.ک در مناطق سنتی خود مخالفت کرده و روابط نزدیکی با ترکیه داشته است. اختلافات دو طرف به جنگ داخلی کردها در دهه ۱۹۹۰ برمی‌گردد و مسائلی مانند حضور پ.ک.ک در سنجار یا اردوگاه مخمور – که محل سکونت هزاران آواره کرد از ترکیه است – همچنان کانون تنش محسوب می‌شود.
اتحادیه میهنی نیز با وجود داشتن روابط تاریخی بهتر با پ.ک.ک، تحت فشار ترکیه قرار داشته است. آنکارا از ۲۰۲۳ پروازها به فرودگاه سلیمانیه را ممنوع کرده و حملات پهپادی در این استان را ادامه داده است. با این حال، مراسم اخیر خلع سلاح با هماهنگی امنیتی اتحادیه میهنی برگزار شد و حتی مقاماتی از سازمان اطلاعات ملی ترکیه در آن حضور داشتند.
پیامدهای احتمالی موفقیت روند صلح
دولت عراق نیز از این فرآیند استقبال و بر لزوم خروج نیروهای ترکیه از خاک این کشور تأکید کرده است. در صورت موفقیت روند صلح، مزایای متعددی برای اقلیم کردستان متصور است:
پایان درگیری‌های مرزی و کاهش خسارت انسانی و اقتصادی
بازگشت آوارگان اردوگاه مخمور به ترکیه
لغو ممنوعیت پرواز به سلیمانیه و بهبود روابط ترکیه با ا.م.ک
تقویت همکاری اقتصادی و گردشگری اقلیم با ترکیه
کاهش آنچه حزب دموکرات کردستان «دخالت یک حزب کردِ ترکیه در خاک اقلیم» می‌داند
«محمد صالح» از مؤسسه پژوهش‌های سیاست خارجی آمریکا معتقد است: «اگر پ.ک.ک سلاح بر زمین بگذارد و دولت ترکیه در چارچوب قانونی، حقوقی برای کردها قائل شود، این گام بزرگی برای همه کردهای عراق خواهد بود و می‌تواند روابط آنان با ترکیه را نیز بهبود دهد.»
با وجود این امیدواری‌ها، نتیجه نهایی این روند تا پایان ۲۰۲۵ مشخص خواهد شد؛ اما در صورت تحقق، می‌تواند نقطه عطفی در ثبات و شکوفایی اقلیم کردستان و روابط آن با همسایگان باشد.
منبع: بنیاد کارنگی اروپا
نظر شما