به گزارش کردپرس، در حالی که ترکیه در ماه های اخیر درگیر به شدت درگیر موج جدیدی از بازداشت ها و شکل گیری پرونده های سیاسی علیه فعالان سیاسی اپوزیسیون، روزنامه نگارها و حتی هنرمندان مشهور است، فشارهای سیاسی و قضایی بر اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول و جدی‌ترین رقیب رجب طیب اردوغان، نیز به اوج خود رسیده است. او که پیش‌تر به دلیل پرونده‌های مختلف با خطر ممنوعیت سیاسی مواجه شده بود، اکنون در ۱۰ روز گذشته با دو تحقیق جدید روبه‌رو شده است. از اتهام «توهین به مقامات قضایی» گرفته تا «تلاش برای تأثیرگذاری بر روند تحقیقات قضایی»، پرونده‌های تازه این گمانه را تقویت کرده که اردوغان و حزب حاکم قصد دارند رقیب سرسخت خود را از مسیر قضایی، از صحنه حذف کنند. آیا امام‌اوغلو می‌تواند از این محاصره قضایی عبور کند و در انتخابات باقی بماند؟ در این گزارش به پرونده های قضائی علیه شهردار محبوب استانبول می پردازیم.
یکی از نامزدهای احتمالی حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) برای انتخابات ریاست‌جمهوری آتی، اکرم امام‌اوغلو، در هفته های اخیر با پرونده‌ها و تحقیقات قضایی متعددی روبه‌رو شده است.
پرونده «احمق» چیست
پرونده‌ای که در رسانه ها و افکار عمومی در ترکیه به نام «پرونده احمق» شناخته می‌شود و ممکن است منجر به ممنوعیت فعالیت سیاسی امام‌اوغلو شود، ریشه در وقایع سال ۲۰۱۹ دارد.
در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۹، امام‌اوغلو در کنگره‌ای در شهر استراسبورگ فرانسه، تصمیم به ابطال انتخابات ۳۱ مارس ۲۰۱۹ را مورد انتقاد قرار داد. در واکنش، سلیمان سویلو، وزیر کشور وقت ترکیه، در اظهاراتی گفت: «به آن احمقی که به پارلمان اروپا می‌رود و از ترکیه شکایت می‌کند، می‌گویم: این ملت هزینه این کار را از تو خواهد گرفت.»
پس از این سخنان، خبرنگاران از امام‌اوغلو درباره این اظهارات پرسیدند. او در پاسخ گفت: «من به سخن نگاه می‌کنم که آیا اصلاً ارزش دارد یا نه، و به گوینده هم نگاه می‌کنم که آیا آدم حسابی است یا نه. دقیقاً همان کسانی که انتخابات ۳۱ مارس را لغو کردند، احمق هستند. اول باید روی آن تمرکز کرد.»
با وجود اینکه امام‌اوغلو گفته بود منظورش از این جمله، نهادهای سیاسی‌ای بوده که انتخابات را باطل کردند، پرونده او با این استدلال که سخنانش خطاب به شورای عالی انتخابات (YSK) بوده است، به دادگاه کشیده شد.
امام‌اوغلو با اشاره به سخنان سویلو که او را «احمق» خطاب کرده بود، گفت: «من هم در پاسخ، سخنان او را به خودش برگرداندم و گفتم: شما بودید که انتخابات را باطل کردید، پس این حرف به خودتان برمی‌گردد. من این سخنان را خطاب به وزیر کشور گفتم، نه شورای عالی انتخابات. این را هم در دادگاه توضیح داده‌ام.»
توهین علنی زنجیره‌ای به مقامات دولتی
در کیفرخواستی که از سوی دادستانی کل آناتولی استانبول علیه اکرم امام‌اوغلو تهیه شده است، اعلام شده که انتخابات شهرداری کلان‌شهر استانبول که در ۳۱ مارس ۲۰۱۹ برگزار شده بود، در ۶ مه باطل شد. در انتخابات تجدیدشده، امام‌اوغلو به‌عنوان شهردار انتخاب شد و در بیانیه مطبوعاتی مورخ ۴ نوامبر، به اعضای شورای عالی انتخابات (YSK) توهین کرده است.
در این کیفرخواست، امام‌اوغلو به اتهام «توهین علنی زنجیره‌ای به مقامات دولتی که به‌صورت هیئت جمعی فعالیت می‌کنند» متهم شده و درخواست مجازاتی از ۱ سال و ۳ ماه و ۱۵ روز تا ۴ سال و ۱ ماه زندان برای او مطرح شده است. دادستان همچنین درخواست کرده که ماده ۵۳ قانون مجازات ترکیه (TCK) که شامل ممنوعیت فعالیت سیاسی است، درباره او اعمال شود.
در ۱۵ دسامبر ۲۰۲۲، دادگاه رأی خود را صادر کرد. دادگاه امام‌اوغلو را به ۲ سال و ۷ ماه و ۱۵ روز زندان محکوم کرد و بر اساس ماده ۵۳ قانون مجازات ترکیه، حکم ممنوعیت فعالیت سیاسی را نیز اعمال کرد. قاضی هیچ‌گونه تخفیفی در مجازات او قائل نشد.
دادستانی استانبول به دلیل آنکه حکم را مغایر با اصول و قوانین دانست، درخواست تجدیدنظر ارائه کرد. همچنین، وکلای امام‌اوغلو نیز نسبت به حکم صادرشده اعتراض کردند.
پرونده اکنون به شعبه ۲۴ دادگاه تجدیدنظر استانبول ارسال شده است. این دادگاه دو گزینه دارد: رد درخواست تجدیدنظر و تأیید حکم قبلی و یا بررسی پرونده با برگزاری جلسه دادگاه جدید.
اگر درخواست تجدیدنظر رد شود، پرونده به دیوان عالی کشور، شعبه چهارم (Yargıtay 4. Ceza Dairesi) ارسال خواهد شد. در این صورت دیوان عالی کشور نیز دو اختیار دارد؛ این که رأی دادگاه بدوی را نقض کند که در این صورت پرونده مجدداً در دادگاه محلی بررسی خواهد شد. احتمال دوم تأیید حکم دادگاه بدوی از سوی شعبه چهارم است که در این صورت حکم مجازات امام‌اوغلو قطعی شده، او از سمت شهرداری برکنار شده و ممنوعیت فعالیت سیاسی برای او اعمال خواهد شد.
پرونده مناقصه مربوط به دوران شهرداری بیلیک‌دوزو
پرونده‌ای که به دوران شهرداری اکرم امام‌اوغلو در بیلیک‌دوزو (۲۰۱۴-۲۰۱۹) مربوط می‌شود، همچنان در دادگاه کیفری صلح شماره ۱۰ بویوک‌چکمجه در حال بررسی است.
این پرونده در سال ۲۰۲۳ با شکایت وزارت کشور ترکیه تشکیل شد. در این دادگاه، امام‌اوغلو متهم است که در یک مناقصه در سال ۲۰۱۵ دستکاری و تخلف کرده است. در این پرونده، امام‌اوغلو و شش متهم دیگر با اتهام مشابه روبه‌رو هستند و برای هرکدام درخواست مجازاتی بین ۳ تا ۷ سال زندان مطرح شده است. علاوه بر این، برای امام‌اوغلو ممنوعیت فعالیت سیاسی نیز درخواست شده است.
امام‌اوغلو تمامی اتهامات را رد کرده است و وکلای او تأکید دارند که این پرونده با وجود رأی مثبت دیوان عالی کشور (Danıştay) در مورد مناقصه مورد بحث، تشکیل شده است. جلسه بعدی این دادگاه در تاریخ ۱۱ آوریل ۲۰۲۵ برگزار خواهد شد.
تحقیق درباره اتهام هزینه‌های غیرقانونی
در نوامبر ۲۰۲۴، پرونده قضائی جدیدی علیه امام‌اوغلو آغاز شد. دادستانی کل استانبول، تحقیقی درباره ادعاهایی مبنی بر انجام هزینه‌های غیرقانونی در برخی از برنامه‌های شهرداری کلان‌شهر استانبول (İBB) که منجر به زیان عمومی شده است، به‌صورت خودکار آغاز کرد.
در بیانیه‌ای که از سوی دادستانی منتشر شد، آمده است:
«در پی انتشار گزارش‌هایی در برخی از سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی مبنی بر انجام هزینه‌های غیرقانونی در برنامه‌های مربوط به شهرداری کلان‌شهر استانبول، دادستانی کل، با همکاری بازرسان وزارت کشور، به‌طور رسمی تحقیقاتی را آغاز کرده است.»
امام‌اوغلو که پیش‌تر درباره تحقیقات مشابه علیه شهرداری کلان‌شهر آنکارا اظهار نظر کرده بود، در این خصوص گفت: «ای کاش این عملیات صرفاً یک بازرسی اداری بود، اما این عملیات نه‌تنها از طریق رسانه‌ها و نهادهای سیاسی، بلکه از طریق سیستم قضایی نیز انجام شد. این اتفاق در تاریخ ثبت شده و امیدوارم دیگر هرگز در دستور کار کشور قرار نگیرد. این یک آزار قضایی است که با دستور قبلی از بالا و مداخله مستقیم انجام شده است.»
باز شدن دو پرونده قضائی جدید در ۱۰ روز گذشته
در حالی که تنش‌های سیاسی به دلیل فشارهای قضایی بر شهرداری‌های حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) افزایش یافته است، اکرم امام‌اوغلو در ۱۰ روز گذشته با دو پرونده جداگانه دیگر روبه‌رو شده است.
نخستین پرونده مربوط به اظهارات امام‌اوغلو درباره دادستان کل استانبول، آکین گورلک در یک نشست در تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ است.
امام‌اوغلو در این نشست درباره گورلک گفته بود: «گوش کن، دادستان کل، این را به تو می‌گویم. تو هیچ منفعتی برای ما نداری، چون ذهنت پوسیده است... ما کاری خواهیم کرد که این طرز فکر که تو را هدایت می‌کند از ذهن این ملت ریشه‌کن شود. این را فراموش نکن. آن را از ریشه برمی‌کنیم تا دیگر کسی جلوی در خانه فرزندانت نایستد، تا کسی فرزندانت را صبح زود از خانه‌شان بیرون نکشد. ما این روش و تفکری را که در ذهنت وجود دارد، از تمام عرصه‌های این کشور حذف خواهیم کرد تا حتی در خانه خودت و برای آینده فرزندانت، آرامش برقرار شود. دغدغه ما همین است.»
پس از این اظهارات، دادستانی استانبول با استناد به «تهدید و هدف قرار دادن افراد فعال در مبارزه با تروریسم»، تحقیقاتی را علیه امام‌اوغلو آغاز کرد.
بزرگ‌ترین سورپرایز اردوغان هنوز در راه است
در ۲۷ ژانویه ۲۰۲۵، پرونده جدیدی علیه امام‌اوغلو گشوده شد. ماجرا از این قرار است که پس از بازداشت رضا آکپولات، شهردار بشیکتاش، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در واکنش به این بازداشت، جمله «بزرگ‌ترین سورپرایز ما هنوز در راه است» را بیان کرد.
امام‌اوغلو در پاسخ به این اظهارات، یک نشست خبری با عنوان «بزرگ‌ترین سورپرایز» برگزار کرد و به بازداشت‌ها و تحقیقات مربوط به شهرداری کلان‌شهر استانبول، شهرداری‌های اسنیورت و بشیکتاش اشاره کرد. امام‌اوغلو همچنین به این موضوع اشاره کرد که در بسیاری از پرونده‌ها، کارشناسی که ارزیابی‌های فنی و حقوقی را انجام می‌دهد، تقریباً همیشه یک فرد خاص است.
به دنبال این اظهارات، دادستانی کل استانبول، با این ادعا که امام‌اوغلو از طریق اظهارات خود، «کارشناس رسمی برخی پرونده‌ها را هدف قرار داده و تلاش کرده است بر قوه قضاییه تأثیر بگذارد»، دوباره پرونده جدیدی را علیه او آغاز کرد.
احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام در ترکیه قوت گرفته است، چرا که در صورت تحقق آن، رجب طیب اردوغان می‌تواند بار دیگر نامزد انتخابات شود، امری که در شرایط عادی و طبق قانون اساسی کنونی برای او ممکن نیست. این احتمال، بخشی از راهبرد گسترده‌تر اردوغان برای حفظ قدرت است که نه‌تنها به عرصه سیاسی محدود نمی‌شود، بلکه شامل تسلط بر دستگاه قضایی نیز می‌شود. انتصاب دادستان جدید استانبول، که به‌شدت به عنوان فردی وابسته به دولت شناخته می‌شود، تنها یکی از نشانه‌های این کنترل است. در همین راستا، موج تازه‌ای از سرکوب روزنامه‌نگاران نزدیک به اپوزیسیون، به‌ویژه حامیان اکرم امام‌اوغلو، شدت گرفته و افرادی چون باریش پهلوان دستگیر و به زندان محکوم شده‌اند.
در چنین فضایی، امام‌اوغلو در وضعیتی به‌شدت حساس قرار گرفته است. اگر او بتواند از این محاصره سیاسی و قضایی عبور کند، می‌تواند به مهم‌ترین چهره اپوزیسیون تبدیل شده و حتی مسیر انتخابات آینده را تغییر دهد. اما اگر این فشارها و سرکوب‌ها باعث تضعیف موقعیت او شود، اپوزیسیون ترکیه نه‌تنها یکی از امیدهای اصلی خود را از دست خواهد داد، بلکه پیام روشنی درباره محدودیت‌های جدی فضای سیاسی در دوران اردوغان دریافت خواهد کرد.
نظر شما