عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک)، در تاریخ ۲۷ فوریه خواستار خلع سلاح این گروه و پایان درگیری با ترکیه شد. او در پیامی از زندان خطاب به این گروه اعلام کرد: «کنگره خود را تشکیل دهید و تصمیم بگیرید. همه گروه‌ها باید سلاح خود را زمین بگذارند و پ.ک.ک باید خود را منحل کند.»

این درخواست در سراسر ترکیه بازتاب گسترده‌ای داشته و ممکن است گروه‌های وابسته به پ.ک.ک در ایران، عراق و سوریه را نیز تحت تأثیر قرار دهد. یکی از مناطق کلیدی که این بیانیه در آن به دقت رصد خواهد شد، شرق سوریه است.

واکنش آمریکا و ترکیه

برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا این اقدام را تحسین کرده و ابراز امیدواری کرده است که این تحولات نگرانی‌های ترکیه درباره نیروهای ضد داعش تحت حمایت آمریکا در شمال شرق سوریه را کاهش دهد.

شمال شرق سوریه از آن جهت در مرکز توجه قرار دارد که یگان‌های مدافع خلق (YPG)، شاخه‌ای از پ.ک.ک، بخش مهمی از نیروهای دموکراتیک سوریه را تشکیل می‌دهند. ترکیه در سال‌های اخیر حملات متعددی علیه نیروهای دموکراتیک سوریه انجام داده و از گروه‌های سوری رقیب برای مقابله با آن حمایت کرده است. آنکارا همچنین در سال ۲۰۱۹ علیه نیروهای دموکراتیک سوریه و در سال ۲۰۱۸ علیه ی.پ.گ در عفرین عملیات نظامی انجام داده است.

مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه ضمن استقبال از بیانیه اوجالان درباره پ.ک.ک، تأکید کرده است که این موضوع ارتباطی به نیروهای دموکراتیک سوریه ندارد، هرچند که ی.پ.گ با پ.ک.ک مرتبط است.

آیا ترکیه این توضیح را خواهد پذیرفت؟

اینکه آیا ترکیه ادعای عبدی را خواهد پذیرفت یا همچنان به عملیات خود در سوریه ادامه خواهد داد، یک پرسش کلیدی است. روزنامه دیلی صباح نزدیک به دولت ترکیه، در تاریخ ۲۸ فوریه به نقل از سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نوشت که آمریکا پ.ک.ک را یک سازمان تروریستی خارجی می‌داند و هرگونه اقدام به خلع سلاح را گامی مثبت ارزیابی می‌کند.

افکان آلا، معاون حزب حاکم عدالت و توسعه نیز گفت که ترکیه نتایج این درخواست را بررسی خواهد کرد، اما تأکید کرد که مبارزه با تروریسم متوقف نخواهد شد.

چالش‌های پیش روی نیروهای دموکراتیک سوریه

نیروهای دموکراتیک سوریه که حدود ۷۰ هزار نیرو دارد، طی عملیات ائتلاف به رهبری آمریکا علیه داعش توانمندی‌های خود را افزایش داده است. این نیروها همچنان بخش وسیعی از شرق سوریه را در کنترل دارند و با هسته های داعش مقابله می‌کنند. با سقوط حکومت بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴، ممکن است اکنون نیروهای دموکراتیک سوریه بزرگ‌ترین و منسجم‌ترین نیروی مسلح در سوریه باشد.

دولت جدید دمشق تلاش می کند نیروهای امنیتی خود را همراستا با جنگجویان هیات تحریر الشام که عمدتاً در ادلب آموزش دیده‌اند، سازماندهی کند. با این حال، این دولت با چالش‌هایی در غرب سوریه، از جمله درگیری‌های محلی و حملات هوایی اخیر اسرائیل مواجه است.

آینده روابط ترکیه و نیروهای دموکراتیک سوریه

ترکیه بارها اعلام کرده است که نیروهای دموکراتیک سوریه را وابسته به ی.پ.گ می‌داند و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در ژانویه از ی.پ.گ خواست تا منحل شود. بنابراین، بعید به نظر می‌رسد که آنکارا ناگهان نظر خود را درباره ی.پ.گ تغییر دهد.

از سوی دیگر، نیروهای دموکراتیک سوریه با چالش خروج احتمالی نیروهای آمریکایی از شرق سوریه مواجه است. طبق گزارش آژانس خبری نورث پرس، سیاست آمریکا در این زمینه همچنان نامشخص است. نیروهای دموکراتیک سوریه از سال ۲۰۱۸ نسبت به این تغییرات احتمالی آگاه بوده است اما تفاوت امروز این است که دیگر با حکومت سابق تحت رهبری بشار اسد مذاکره نخواهد کرد، بلکه با دولت جدید سوریه که به ترکیه نزدیک‌تر است، روبه‌رو خواهد شد.

در ژانویه، یکی از فرماندهان یگان‌های مدافع زنان (YPJ)، که بخشی از ی.پ.گ است، اعلام کرد که نیروهای YPJ می‌توانند در ارتش جدید سوریه ادغام شوند، مشروط به اینکه دمشق تنوع قومی را در این کشور بپذیرد و دموکراتیک باشد.

دوراهی پیش روی نیروهای کرد سوریه

بیانیه اوجالان  نیروهای دموکراتیک سوریه را در موقعیتی پیچیده قرار داده است. اگر نیروهای دموکراتیک سوریه به‌طور رسمی از پ.ک.ک جدا شود، این امر می‌تواند کنترل شرق سوریه و دستاوردهای یک دهه آن علیه داعش را تضعیف کند. اما اگر این نیروها خلع سلاح نشوند، ترکیه می‌تواند این موضوع را بهانه‌ای برای ادامه حملات خود قرار دهد.

این شرایط ممکن است فرصتی برای دولت جدید آمریکا باشد تا به جداسازی نیروهای دموکراتیک سوریه از ی.پ.گ کمک کند یا نیروهای دموکراتیک سوریه را به قطع کامل ارتباط با پ.ک.ک ترغیب کند تا نگرانی‌های آنکارا کاهش یابد. در صورتی که ترکیه همچنان بر سرکوب نیروهای دموکراتیک سوریه تمرکز کند، همکاری این نیروها با دولت جدید سوریه دشوار خواهد شد. اما اگر آنکارا نیروهای خود را از سوریه خارج کند، این امر می‌تواند تمرکز را به نقش آمریکا در شرق سوریه معطوف کند و واشنگتن را تحت فشار قرار دهد تا درباره آینده نیروهای دموکراتیک سوریه با دمشق مذاکره کند.

در نهایت، ممکن است دولت جدید سوریه در شرایط کنونی قادر به اعمال کنترل کامل بر شرق سوریه نباشد و ترجیح دهد که نیروهای دموکراتیک سوریه به‌عنوان یک نیروی توانمند و آموزش‌دیده در منطقه باقی بماند. اگر چنین شود، دمشق نیز ممکن است به‌دنبال جدایی واضح‌تر بین نیروهای دموکراتیک سوریه و پ.ک.ک باشد.

منبع: بنیاد دفاع از دموکراسی ها